Pobierz MP3
- Kujawiak od Bachorzy
Od Kujaw po Bałtyk czytaj - Opowieść O czarnoksiężniku i trzech dziewicach
Konkurs na pamiątkę czytaj - Kolęda Hej w dzien narodzenia
Kolędy Podkarpacia czytaj - Starej babie młodego się zachciało
Festiwal Czango czytaj
Partnerzy
Kontakt
2015-03-02 Obrazy ludowe
NASZ PATRONAT. Kolekcja malarstwa ludowego Muzeum Etnograficznego we Wrocławiu liczy 830 obrazów malowanych różnymi technikami i na różnych podłożach (na płótnie, blasze, desce, papierze oraz na szkle). Na wystawie, która potrwa do 3 maja, można zobaczyć prawie 100 prac z kolekcji muzeum.
Są to zarówno obrazy zastane na tym terenie, jak i te, choć nieliczne, które przewiozła ze sobą na Dolny Śląsk ludność osiedlająca się tu po II wojnie światowej.
Pochodzą głównie ze Śląska (w większości z Dolnego, ale również Opolskiego i Górnego), ale też z Wielkopolski i innych regionów. Przeważająca ich część pochodzi z terenów Podsudecia, pozostałe z Kotliny Kamiennogórskiej i Pogórza Izerskiego.
- Tworzyli je rzemieślnicy, którzy następnie sprzedawali je na jarmarkach i odpustach odbywających się w miejscowościach pielgrzymkowych jak np. Wambierzyce czy Bardo - wyjaśnia Katarzyna Różycka, kuratorka wystawy.
Malarstwo ludowe w swojej przeważającej mierze było anonimowe, a jego tematyka pozostawała pod wpływem religii katolickiej. Do rzadkości należą prace o tematyce świeckiej, jak na przykład obraz przedstawiający historię wojny. Obraz służył prawdopodobnie wędrownemu bajarzowi za ilustrację, kiedy opowiadał o niej na jarmarkach.
Fot. Archiwum muzeum
Historia nieznanego miasta, XVIII w., pochodzenie nieustalone
Obraz podzielony na trzy części. W części górnej, zajmującej połowę jego powierzchni, przedstawiona została wojna. Pośrodku wysoka, stroma góra z kaplicą i z krzyżem. Na jej stoku obóz żołnierski. W dużym namiocie siedzą trzej mężczyźni. Z lewej strony góry wojsko szturmujące miasto, z prawej – fragment miasta i grupa mężczyzn siedzących przy okrągłym stole.
Dolna część obrazu podzielona na dwie części. Po lewej stronie scena przedstawiająca sprawdzanie worków ze zbożem. W głębi dwaj mężczyźni przy stole, dalej namiot, w którym leży chora lub umierająca osoba. Z brzegów przedstawienia – zabudowania miejskie. Z prawej strony – karczma, w której ucztują mężczyźni. Przed karczmą dwie czarne trumny oraz zwłoki, pomiędzy którymi stoi mężczyzna. Obok studnia z żurawiem, do której wpada kobieta. W dali widoczne zabudowania miasta.
Obraz w kolorach zielonym, brunatnym, białym i czerwonym. U góry i u dołu listwy, służące do zwijania i rozwijania obrazu. Obraz przekazany muzeum w 1968 r. Obraz w całości przemalowany. Prawdopodobnie używany przez wędrownych bajarzy, służył jako ilustracja opowieści.
|
Ludowe obrazy nigdy nie były tworzone „sztuka dla sztuki”. Pełniły rolę towarzysza na drodze ludzkiego życia. Sprawdzały się nawet w momentach najbardziej dramatycznych. Zabierano je ze sobą także na powojenną wędrówkę.
Po II wojnie światowej wraz z osadnikami przyjeżdżały na Śląsk obrazy – pamiątki rodzinne i te, które zabrano z miejsc pątniczych. Niejednokrotnie były traktowane jako szczególnego rodzaju relikwie. Trafiały one na Śląsk, ale dopiero po wielu latach - i tylko nieliczne spośród nich - zasilały muzealne zbiory.
Fot. Archiwum muzeum
1. Anioł Stróż, XIX w., olej/szkło; Krzeszów, pow. Kamiennogórski
Postać anioła prowadzącego dziecko. Jedną ręką trzyma dziecko, drugą wskazuje Oko Opatrzności, widoczne w prawym górnym rogu obrazu. Nagi tors anioła częściowo osłania czerwony płaszcz, skrzydła szaro-brązowe. Nagie ciało dziecko osłania szarozielony płaszcz.
Karnacje biało-różowe, kontury czerwone, włosy szare. Idą po szarozielonej łące, w głębi dwa drzewa. W lewym górnym rogu obrazu granatowa gałązka z brunatno-zielono-białym kwiatem i czerwonym pąkiem. Tło obrazu niebieskie. Ramki drewniane, profilowane, złocone. Obraz przekazany do zbiorów muzeum w 1956 r.
2. Św. Florian, XVIII/XIX w.. olej/szkło; Dolny Śląsk
Postać świętego widoczna do kolan. Ubrany w strój rzymskiego żołnierza w kolorach granatowym i ciemnozielonym ozdobiony złotym lamowaniem z brązowymi kropkami i łukami, na ramionach biało-pomarańczowy płaszcz, na głowie złoty hełm z pomarańczowym pióropuszem, na nogach wysokie ciemnoniebieskie buty.
W prawej ręce święty trzyma złoty skopek, lewą wspiera na bladopomarańczowym sztandarze. Karnacja sino-niebieska z mocnym pomarańczowym rumieńcem, kontury czerwone. W lewym górnym rogu duży kulisty pąk z zielonymi listkami. Tło niebieskie. Ramki drewniane, proste, brązowe. Obraz przekazany muzeum w 1955 r.
Sztuka nazywana ludową dopiero w schyłkowym okresie znalazła uznanie w oczach nauki. Wcześniej nie była dokumentowana i nie doszukiwano się w niej artystycznego wyrazu, lecz odpowiedzi o sens istnienia. A są przecież artystycznym przekazem – swoistym pośrednikiem między Bogiem a człowiekiem, dialogiem różnych kultur i narodów.
– Na szczególną uwagę zasługują obrazy malowane na odwrocie szkła – wyjaśnia Katarzyna Różycka. Ten rodzaj malarstwa rozwinął się w XVIII wieku, kiedy to w przemyśle szklarskim rozpoczął się kryzys.
Ludzie pracujący w tym przemyśle zostali zmuszeni do poszukiwania nowych źródeł zarobkowania. Chwycili się więc nowego zajęcia – malowania obrazów na szkle. Namalowane przez siebie obrazy sprzedawali później na jarmarkach i odpustach. - Do najciekawszych należą obrazy z tłem lustrzanym – zauważa Katarzyna Różycka.
Zbiór obrazów malowanych na szkle Muzeum Etnograficznego we Wrocławiu liczy 663 pozycji.
Obrazy malowane na płótnie, desce, blasze lub papierze stanowią ¼ całości kolekcji. Pochodzą one z różnych stron Polski.
Fot. Archiwum muzeum
Św. Wilgefortis, 1816, olej/deska; pochodzenie nieustalone
Na brązowym krzyżu ukrzyżowana postać kobiety w długiej czerwonej sukni ze złotymi zdobieniami i w krótkim niebieskim płaszczu, na dole z żółtym lamowaniem. Na jej piersi medalion z wizerunkiem Chrystusa, Twarz o kremowej karnacji okala czarny zarost. Na głowie złota korona. Na nogach jeden bucik, drugi leży u stóp krzyża. Pod krzyżem klęczy grajek, który gra na skrypca. Przed nim leży carny kapelusz. W dali widoczne wzgórza i dwa drzewa. Powyżej dwa aniołki. Toło obrau czerwono-pniebieskie. U dołu obraz zakończony łukiem, na którym umieszczony jest napis obecnie nieczytelny. Czytelne jest jedynie jedno słowo „Kummernic” oraz data „1816”. Ram brak. Muzeum zakupiło obraz w 1974 r.
Obrazy pokazane na wystawie, jak też te, które czekają na swoją ekspozycję w magazynie muzealnym zostały zawarte w pięknie wydanym katalogu „Obrazy ludowe na Śląsku”.
Fot. Archiwum własne
Obrazy zostały pogrupowane według tematów ikonograficznych w następującej kolejności: tematyka maryjna, tematyka chrystologiczna, postacie aniołów i świętych, tematyka świecka.
Katalog jest bogato ilustrowany, zawiera 868 zindeksowanych opisów.
Zobacz też:
Artyku�y polecane
- Tłusty czwartek
dodano: 2012-02-15 | ( komentarzy: 0 ) - Ścinanie Śmierci
dodano: 2012-02-23 | ( komentarzy: 0 ) - Kujawskie zapusty
dodano: 2014-03-07 | ( komentarzy: 0 ) - Ceramika bolimowska
dodano: 2015-07-23 | ( komentarzy: 0 ) - Grupy zapustne
dodano: 2015-02-01 | ( komentarzy: 0 )
Najcz�ciej czytane
- Kwiaty z bibuły
dodano: 2013-01-07 | ( komentarzy: 0 ) - Kwiaty z bibuły
dodano: 2011-05-18 | ( komentarzy: 0 ) - Przepis na krochmal
dodano: 2010-01-10 | ( komentarzy: 3 ) - Jak zrobić beczkę
dodano: 2012-09-17 | ( komentarzy: 0 ) - Wieniec dożynkowy
dodano: 2012-07-29 | ( komentarzy: 0 )