2012-11-04 Malarstwo M. Wiśnios

Malowałam z pieśni – to nowa wystawa czasowa w Muzeum Narodowym w Kielcach prezentująca malarstwo Marianny Wiśnios (1909-1996), samorodnej artystki z Rataj koło Wąchocka.

Fot. Archiwum muzeum

1. Marianna Wiśnios

2. Prace artystki - ekspozycja w muzeum

Ekspozycję, czynną do końca grudnia 2012 roku w salach wystawowych przy ul. Orlej 3, przygotowała ze zbiorów etnograficznych muzeum – Janina Skotnicka, kurator wystawy.

Rysowała od dzieciństwa – kijem po piachu, po rosie, patykiem po błocie i świeżo zaoranej ziemi, węglem po ścianach domu i stodoły, na skrawku papieru (o ile taki znalazła), gliną po polepie i kamieniach.

Próbowała malować w dorosłym życiu, ale nie miała zrozumienia i poparcia, nawet wśród najbliższych.

Dopiero po wojnie – jak mówiła – przy dzieciach, zaczęła malować śmielej.

Od 1972 roku, od konkursu sztuki ludowej w Iłży, gdzie po raz pierwszy zaprezentowała swoje prace zdobywając pierwszą nagrodę i od wystawy na zamku w Szydłowcu, była już znaną artystką.

Fot. Archiwum muzeum

Prace artystki - ekspozycja w muzeum

Pracowała całymi godzinami, zwłaszcza nocą; zasłaniała okno przed sąsiadami i malowała przy skąpym świetle lampy naftowej klęcząc nad rozłożonym na podłodze papierem.

Do początku lat siedemdziesiątych tworzyła głównie na szarym papierze pakunkowym, farbą do tkanin i na papierze, w jaki kobiety wiejskie owijają masło. Nakładała jeden kolor na drugi, by uzyskać najlepszy efekt.

Posługując się skromnymi środkami plastycznymi, nieporadny i uproszczony rysunek podporządkowywała całkowicie walorom malarskim o pięknej tonacji kolorystycznej.

Potem już, za sprawą kolekcjonerów, udoskonaliła swój warsztat. Malowała na papierze rysunkowym i kartonie, od 1982 roku także czarnym.

Fot. Archiwum muzeum

Prace artystki - ekspozycja w muzeum

Mając do dyspozycji różnego rodzaju farby: akwarele, plakatówki i tempery, rozszerzyła gamę kolorystyczną swoich prac. Szkic ołówkowy uzupełniała kredkami, długopisem, a w późniejszym czasie także flamastrem. Łączyła farby z kredkami i flamastrami, mieszała farby wodne z olejnymi, a rysunek chętnie podkreślała konturem. Próbowała także swoich sił w technice olejnej, na płótnie.

Prezentowana ekspozycja stanowi wybór dziewięćdziesięciu sześciu obrazów z bogatej kolekcji, liczącej blisko dwieście prac powstałych w latach 1950-1995.

Fot. Archiwum muzeum

Prace artystki - ekspozycja w muzeum

Są to głównie obrazy o treści religijnej, zwłaszcza pasyjnej (dominujące w twórczości artystki), inspirowane Drogą Krzyżową i modlitwą różańcową. Chrystusa w czyśćcu (W pręgierzowej piwnicy), pocieszanego podczas upadku pod krzyżem, umierającego na krzyżu, opłakiwanego i złożonego do grobu powtarzała setki razy.

Szczególne miejsce w twórczości Marianny Wiśnios zajmuje Ukrzyżowanie, malowane w rozlicznych wariantach, oraz sceny z cyklu „Opłakiwanie”. Chrystusa Ukrzyżowanego opłakuje nie tylko Matka Boża, niewiasty i inne realne postaci, ale także aniołowie przez nią umiłowani.

Fot. Archiwum muzeum

Prace artystki - ekspozycja w muzeum

Osobne cykle stanowią sceny z życia Chrystusa, Świętej Rodziny oraz wyobrażenia Matki Boskiej i świętych patronów.

Fot. Archiwum muzeum

Prace artystki - ekspozycja w muzeum

Obrazy o treści świeckiej, nazywane przez artystkę „światowymi”, ilustrowały codzienną pracę na roli i wiejskie obyczaje.

Inspiracje do malowideł o treści legendarnej, z krajobrazami o charakterze baśniowym, czerpała z lokalnych podań. Pomysłów dostarczały Jej także ludowe ballady i piosenki żołnierskie z okresu I wojny światowej.

Uzupełnieniem ekspozycji są fotografie artystki z albumu rodzinnego oraz krótki film dokumentalny zrealizowany w Wojewódzkim Domu Kultury w Kielcach na krótko przed Jej śmiercią.

Bogata twórczość Marianny Wiśnios, udokumentowana w zbiorach muzealnych oraz galeriach sztuki nieprofesjonalnej, była eksponowana na ponad 45 wystawach krajowych i zagranicznych, m.in. w RFN, USA, Meksyku i Belgii.

Jej prace znajdują się w siedzibie Światowej Organizacji Ochrony Własności Intelektualnej w Genewie, w Muzeum Polskim w Raperswillu i w wielu prywatnych kolekcjach na całym świecie.

Jako malarka o szczególnie oryginalnej osobowości twórczej otrzymała cztery znaczące nagrody artystyczne: im. Brata Alberta (1983), im. Jana Pocka (1983), miesięcznika „Przemiany” (1989), im. Oskara Kolberga (1991), a także Dyplom Honorowy Ministra Kultury i Sztuki.

Janina Skotnicka - kurator wystawy

Zobacz też:

Malarstwo M.Pytoń http://wiano.eu/article/1789

Malarstwo FAUN http://wiano.eu/article/1742

Malarstwo Korpy http://wiano.eu/article/1227

Malarstwo Blauta http://wiano.eu/article/552

Malarstwo na szkle http://wiano.eu/article/615

Laureat Kolberga http://wiano.eu/article/1272

Janosik na szkle http://wiano.eu/article/1278