2015-03-13 Palmowa w Sierpcu

Otóż Wierzbna, otóż Kwietna
Zawitała nam Niedziela…
Do świątyni gnonem wszystkiem
Idą młodzi, idą starzy,
Różdżkę wierzby z młodym listkiem
Niosą święcić do ołtarzy…

(Władysław Syrokomla „Dni pokuty i Zmartwychwstania”)

Zwyczaje związane z obchodami Świąt Wielkiej Nocy rozpoczynają się od Niedzieli Palmowej. Dawniej, jak dowodzi przytoczony powyżej wiersz Władysława Syrokomli, nosiła ona nazwy „Wierzbna” lub „Kwietna”.

I choć wszyscy czterej ewangeliści opisują wjazd Chrystusa do Jerozolimy, to tylko jeden z nich – święty Jan wspomina, że zgromadzeni witali Jezusa gałązkami palmowymi.

Ta wzmianka ewangelisty dała początek kultywowanej do dzisiaj tradycji wykonywania palm wielkanocnych oraz zanoszenia ich do kościoła w celu poświęcenia podczas mszy świętej.

Fot. Archiwum muzeum - D. Krześniak

1.2. Procesja z palmami na terenie skansanu

3. Zabytkowy XVIII wieczny kościołek skansenowski

4. Palmy przyniesione na konkurs

Ten radosny dzień, upamiętniający uroczysty wjazd Jezusa do Jerozolimy, warto spędzić w niecodzienny sposób. Wyjątkową oprawę święto zyskuje w Muzeum Wsi Mazowieckiej w Sierpcu, gdzie w otoczeniu wiosennej przyrody, odbywa się „Niedziela Palmowa w skansenie”.

A tegoroczna uroczystość będzie miała szczególny charakter, bowiem przed nami XV obchody Niedzieli Palmowej w skansenie.

Przyjeżdżając do skansenu można będzie wziąć udział w nabożeństwie celebrowanym w zabytkowym XVIII – wiecznym kościele, a także w towarzyszącej nabożeństwu procesji z palmami.

O oprawę artystyczną mszy świętej zadba Zespół Pieśni i Tańca Masovia z Płocka, oraz Regionalny Zespół Pieśni i Tańca BOCZKI CHEŁMOŃSKIE z Kocierzewa k/Łowicza.

Oba zespoły wystąpią także na scenie amfiteatru w pięknym, barwnym koncercie wielkanocnym.

Fot. Archiwum muzeum - D. Krześniak

1. Boczki Chełmońskie

2. Masovia

Kultywowanie zwyczajów i obrzędów towarzyszących Świętu Zmartwychwstania Pańskiego jest niezwykle istotne, zwłaszcza w czasach, gdy większość z nas, z wyboru czy też z konieczności, podążając za postępem, zatraca jego istotę .

Aby nawiązać do pięknych tradycji wielkanocnych, w zabytkowych obiektach na terenie skansenu przygotowana została wystawa „Wielkanoc na Mazowszu”, przybliżającą świąteczne rytuały i obyczaje.

Zwiedzając ekspozycję będzie można poznać wszystkie etapy celebrowania świąt. Zarówno porządkowanie izb, przygotowanie wypieków, czy też wykonywanie palm, a nawet zapomniane zabawy i obrzędy wielkanocne, jak chociażby chodzenie po wykupie z gaikiem, czy kogutkiem, a także różnorodne wzornictwo na wielkanocnych jajkach, czy też kontrast pomiędzy święconym chłopskim a dworskim.

Wystawę wzbogacą pokazy wielkanocnych zajęć: wyrób palm wielkanocnych, malowanie jajek, przygotowanie święconki chłopskiej, wysypywanie wzorów piaskiem na glinianej podłodze i wiele innych.

Fot. Archiwum muzeum - D. Krześniak

Uzupełnieniem ekspozycji będzie prezentacja multimedialna, która w szczegółowy sposób przybliży wiosenne obyczaje.

Nie sposób wyobrazić sobie święto Niedzieli Palmowej bez pięknych i barwnych palm wielkanocnych. W sierpeckim muzeum są one eksponowanie za sprawą konkursu pt. „Tradycyjna palma wielkanocna”, w którym biorą udział zarówno dzieci i młodzież, jak również osoby dorosłe.

Palmy konkursowe bywają różnorodne: małe i duże, skromne i bardzo ozdobne, ale najważniejsze jest to, aby zostały wykonane przy użyciu tradycyjnych metod i materiałów.

Fot. Archiwum muzeum - D. Krześniak

Palmy zgłaszane na konkurs

Atrakcyjności konkursowi dodaje fakt, iż oceny zgłoszonych palm dokonają zwiedzający, którzy poprzez wypełnienie kuponów wybiorą najpiękniejszą tradycyjną palmę.

Nagrody przewidziano zarówno dla laureatów konkursu, jak i osób oddających głosy.

A tajniki wykonywania tradycyjnych palm wielkanocnych i niezbędne do wykonywania tej czynności materiały będzie można poznać podczas warsztatów manualnych.

Bardzo miłym świątecznym akcentem będzie z pewnością wystawa „Pocztówkowy zawrót głowy” prezentująca bogaty zbiór wielkanocnych pocztówek sprzed lat z kolekcji Mariana Sołobodowskiego z Warszawy.

Tworzą go pocztówki drukowane różnymi technikami, najczęściej w niewielkich nakładach. Pocztówki nawiązują zarówno do symboliki religijnej jak i świeckiej. Przedstawiają postać Chrystusa Zmartwychwstałego, baranka, a także postacie osób dorosłych bądź dzieci w otoczeniu pisanek czy kurczaczków. 

Znalazły się tu również małe pocztówkowe arcydzieła znanych ilustratorów książek dla dzieci (Jana Marcina Szancera, Marii Orłowskiej-Gabryś, Danuty Imielskiej-Gebethner). Jedne zachwycają powagą i dostojnością, inne – za sprawą żartobliwego charakteru - wywołują na twarzy uśmiech.

To już tradycja, że w skansenie wielkanocne palmy, koszyczki, pisanki i baranki można nie tylko podziwiać, ale także je nabyć. Przez cały dzień będzie odbywał się jarmark wielkanocny, który stworzy okazję do nabycia tych świątecznych akcesoriów a także rozmaitych wyrobów rękodzieła ludowego.

Na stoiskach będzie można znaleźć przedmioty niepowtarzalne, których na próżno szukać w nowoczesnych centrach handlowych.

Bogaty wachlarz atrakcji sprawia, iż „Niedziela Palmowa w skansenie” jest propozycją dla osób w każdym wieku. Dzieciom i młodzieży przybliży bogatą tradycję Świąt Wielkanocnych, zaś osoby dorosłe przeniesie w świat wspomnień. "Niedziela Palmowa w skansenie" - 29 marca w godzinach 9.00 – 17.00.

Agnieszka Jezierska – Chalicka

Zobacz też:

Palmy mazowieckie

Rysowanie piaskiem

Palmowa w Sierpcu

Pisanie pisanek

Chodzenie z kurkiem

Mazowiecka Wiekanoc

Wielkanoc Mazowsze

Pisanki i palmy

Zwyczaje i obrzędy wielkanocne