Pobierz MP3
- Starej babie młodego się zachciało
Festiwal Czango czytaj- Kolęda Hej w dzien narodzenia
Kolędy Podkarpacia czytaj - Opowieść O czarnoksiężniku i trzech dziewicach
Konkurs na pamiątkę czytaj - Piosenka dziecięca Sikoreczka pstra
Konkurs na pamiątkę czytaj
Partnerzy
Kontakt
2015-07-26 Hafty rzeszowskie
Hafty rzeszowskie z okolic Rzeszowa. Zdobiły strój rzeszowski, który był jedną z trzech odmian - obok łańcuckiego i przeworskiego - ubioru Rzeszowiaków. Wyodrębnił się on w drugiej połowie XIX wieku i był noszony w kilkunastu wsiach położonych wokół Rzeszowa.
Precyzyjne określenie granic jego występowania jest bardzo trudne, ponieważ strój ten zmieniał się, przeobrażał.
Znane są przypadki, że nawet w obrębie jednej wsi o długiej, rozciągniętej zabudowie noszono nieco inne jego odmiany.
Ubiór męski był ważnym elementem identyfikacyjnym podczas lokalnych uroczystości patriotycznych, a ponadto poza regionem występowali w nim przywódcy ruchu ludowego i posłowie galicyjskiego Sejmu. W odzieży tego regionu haft ozdabiał zarówno stroje kobiece jak i męskie.
Fot. Archiwum Elżbieta Piskorz-Branekova
1. Haft wielokolorowy na narożu zapaski
2. Haft biały na przedzie koszuli męskiej
Motywy haftu
W haftach białych (wykonywanych białą nitką na białym płótnie) dominowały szerokie pasy wyszycia zakomponowane z motywów geometrycznych i z lekko zgeometryzowanych roślinnych.
Prawie zawsze brzegi ozdobionych nim elementów ubioru były wykończone mniejszymi lub większymi ząbkami, w których często znajdowały się obrabiane dziurki, pojawiały się one także pomiędzy innymi elementami haftu stanowiąc ważny element całej kompozycji.
Zupełnie inny charakter miały wielokolorowe wyszycia na zapaskach, gdzie motywy były naturalistyczne o takiejże kolorystyce.
Fot. Archiwum Elżbieta Piskorz-Branekova
1. Haft biały na brzegu zapaski
2. Haft biały na dolnym brzegu kaftanika kobiecego
3. Haft biały na spódnicy
4. Haft ze spódnicy rzeszowskiej
Sposób haftowania
Hafty białe na elementach stroju kobiecego i męskiego wykonywano nićmi bawełnianymi, stosowano wiele ściegów, ale przede wszystkim: za igłą (stebnówka, sznureczek), dzierganych (dzierganie właściwe, łańcuszek), atłaskowych (atłasek płaski, wypukły, na podkładzie), stosowano także ażur przekłuwany.
Wyszycia te były dosyć trudne i skomplikowane. Zwykle były dziełem kobiet zajmujących się haftowaniem zarobkowo.
Natomiast hafty wielokolorowe, znacznie prostsze jako że do ich wykonania wystarczyła znajomość kilku ściegów (sznureczek, atłasek, stebnówka), były wyszywane przez kobiety samodzielnie.
Fot. Archiwum Elżbieta Piskorz-Branekova
Ściegi:
1. stebnówka
2. sznureczek
3. atłasek wypukły
4. atłasek prosty
5. dziergany właściwy
6. łańcuszek
7. dziergany
8. ażur przekuwany
Jakie części stroju ozdabiano
Białe hafty, stanowiące najważniejszy przystrój tego ubioru umieszczano na spódnicach (fartuchach), zapaskach, kaftanikach (katankach), rańtuchach (szalach noszonych na ramionach lub zarzucanych na głowę), chustkach tiulowych oraz koszulach i to zarówno kobiecych jak i męskich.
Wielokolorowe hafty koralikowe i płaskie o motywach roślinnych wyszywano na gorsetach, a czerwone aplikacje, skromne hafty i drobniutkie pomponiki tzw. kocasie przystrajały spodnie oraz męskie kamizele tudzież sukmany.
Ponadto w ostatniej fazie noszenia stroju modnym stało się zdobienie zapasek wielokolorowym haftem płaskim.
Białe wyszycia rozmieszczano na: spódnicach - wzdłuż dolnej krawędzi, zapaskach - wzdłuż trzech boków (tak usytuowane były zdobienia niezależnie od kolorystyki), koszulach - na kołnierzykach, równolegle do przodów i na mankietach, kaftanikach - wzdłuż przodów oraz dolnej krawędzi kaftanika i rękawów, chustkach - najczęściej na jednym narożu, rańtuchach - wzdłuż ich węższych boków.
Elżbieta Piskorz-Branekova
Do pobrania:
1. Rysunek haftu z dolnej części przodu kaftanika
2. Rysunek haftu z naroża chustki tiulowej
3. Rysunek haftu z kołnierzyka koszuli kobiecej
4. Rysunek haftu z zapaski
Nauka haftu dla początkujących:
Zobacz też:
Artyku�y polecane
- Ścinanie Śmierci
dodano: 2012-02-23 | ( komentarzy: 0 ) - Ceramika bolimowska
dodano: 2015-07-23 | ( komentarzy: 0 ) - Grupy zapustne
dodano: 2015-02-01 | ( komentarzy: 0 ) - Kujawskie zapusty
dodano: 2014-03-07 | ( komentarzy: 0 ) - Tłusty czwartek
dodano: 2012-02-15 | ( komentarzy: 0 )
Najcz�ciej czytane
- Kwiaty z bibuły
dodano: 2013-01-07 | ( komentarzy: 0 ) - Kwiaty z bibuły
dodano: 2011-05-18 | ( komentarzy: 0 ) - Przepis na krochmal
dodano: 2010-01-10 | ( komentarzy: 3 ) - Jak zrobić beczkę
dodano: 2012-09-17 | ( komentarzy: 0 ) - Wieniec dożynkowy
dodano: 2012-07-29 | ( komentarzy: 0 )