2016-05-09 Strzyżenie owiec

Strzyżenie czyli golenie owiec odbywało się dwa razy do roku: wczesną wiosną i pod koniec lata. W Muzeum Rolnictwa w Ciechanowcu także zajęto się tą czynnością podczas Jarmarku św. Wojciecha – aby z jednej strony uatrakcyjnić imprezę pokazem dla zwiedzających, zaś z drugiej strony – uzyskać pożytek z runa hodowanych w skansenie owiec.

Fot. Archiwum własne

Strzyżenie owiec

Wełna owcza zwana runem służy do wyrobu wysokiej jakości tkanin, dzianin i włóknin. Jest bardzo puszysta i miękka.

Zanim owce zostaną wygolone, trzeba przygotować je do strzyżenia. Ich runo powinno być umyte. Dawniej gospodarze nalewali wodę do krypy (czółno wyżłobione z pnia drzewa), która stała przy studni.

Następnie przyprowadzali owce. Wylewali na każdą z nich jeden lud dwa kubły wody. Potem, najczęściej kobiety tarły w palcach wełnę zwierzęcia, opłukując ją wodą czerpaną garnuszkiem z krypy.

Najtrudniej było umyć wełnę zanurzaną w gnoju. Mycie zapuszczonych owiec nie należało do przyjemności. Nic dziwnego, że na sam widok umorusanej owcy złość targała kobietami. Za to po umyciu owce wyglądały jak marzenie. Wełna jaśniała czystością i bielą lub świeżą czernią.

Następnego dnia po myciu, gospodarze przystępowali do strzyżenia. Aby jednak wełna ponownie się nie ufajdała, owce spędzały noc na wysłanym świeżą słomą chlewie.

Strzyżenie odbywało się w stodole na klepisku. Owce golono jedna po drugiej. Przyprowadzonej sztuce wiązano nogi skrętami (prawą przednią z lewą tylną i na odwrót) i kładziono bokiem na gołym klepisku.

Obok niej siadała kobieta ze stalowymi nożycami, przeznaczonymi tylko do strzyżenia wełny. Obecnie - co widzieli obserwatorzy pokazu w skansenie – używa się elektrycznych maszynek, które znacznie przyspieszają golenie owiec.

Owce zaczyna się strzyc od grzbietu i przesuwa nożyce w stronę podbrzusza. Lewą ręką odchyla się wełnę dla ułatwienia podcinania.

Robota idzie żwawo, dopóki owca leży spokojnie. Przestraszone zwierzę może się szarpać, beczeć, a nawet załatwiać pod siebie. Wtedy strzyżenie wymaga dużej cierpliwości i ostrożności, aby nie pokaleczyć zwierzęcia.

Po rozwiązaniu nóg owca szybko umyka od swojego oprawcy.

Ochłonąwszy z przestrachu ogląda się ze zdziwieniem. Owca dopiero po kilku tygodniach przestaje wyglądać jak wychudzone stworzenie.

Uzbierawszy kilka do kilkunastu kilogramów wełny gospodyni zawoziła ją w worku do gręplarni w miasteczku. Potem wełnę musiała uprząść na kołowrotku powoli i dokładnie, a następnie utkać z niej na krosnach tkaninę.

Strzyżenie owiec