2016-10-16 Festiwal Ziemniaka

Festiwal Ziemniaka jest imprezą cykliczną w Muzeum Wsi Mazowieckiej w Radomiu. Podczas festynu są prezentowane jesienne prace w polu: wykop ziemniaków, orka i sianie zboża. W tym roku na skansenowskie pola wjechał ciągnik SAM, do którego była doczepiona koparka.

Jak ta maszyna przyspieszyła wykop ziemniaków przekonali się uczestnicy imprezy.

Dla porównania, mogli wziąć w rękę motykę, by przekonać się jak ciężko było zebrać ziemniaki z pola przed erą mechanizacji rolnictwa.

Fot. Archiwum własne

1. Motyki do kopania ziemniaków

2. Koparka

3. 4. Zbieranie ziemniaków

Za motykę najchętniej chwytały dzieci, dla których była to tylko zabawa, ale dla mieszkańców dawnej wsi narzędzie to wyciskało pot z czoła.

Godzinami w zgięciu grzebali w ziemi, by zebrać to co urodziła ziemia.

Nad polami skansenu snuł się dym z palonych ognisk, w których pieczono dopiero co zebrane ziemniaki. Było więc tak jak dawniej, kiedy podczas wykopków palono ogniska, by się ugrzać i upiec ziemniaki. Gorące kartofle, wygrzebywane z popiołu, jak dawniej, nasycały głodne żołądki.

Fot. Archiwum własne

1. 2. Dzieci chętnie chwytały za motyki

3. Kopaczka maszynowa

4. Zebrane ziemniaki na wozie drewnianym

Podczas imprezy zaprezentowano też orkę. Na jesieni gospodarze musieli zorać ziemię, obsiać ją, aby ziarno przechłodzone w zimę (tzw. ozime), na wiosnę zaczęło kiełkować.

W tym roku sianie żyta odbyło się z płachty. Gospodarz zawiązywał płachtę przez plecy, wsypywał do niej ziarno, a następnie brał w rękę garść żyta i rozsypywał je po polu. 

Dawniej takie sianie wymagało doświadczenia, aby równomiernie pokrywać ziemię ziarnem.

Wydawałoby się, że nikt na wsi nie pamięta już takiego sposobu wysiewania, bo tak odległe były to czasy.  Jednak starsze pokolenia, jak np. skansenowski siewca, pamiętają jak ojce szli w pole wysiewając zboże właśnie w taki sposób.

Fot. Archiwum własne

1. Sianie z płachty

2. Ziarna żyta

Pierwszy siewnik w Polsce zastosowano w 1756 r. w okolicy Warszawy. Był to siewnik taczkowy, produkcji francuskiej.

Kopaczki konne zaczęto używać już w latach trzydziestych, a na parę przed II wojną światową. Maszyny te niezwykle usprawniały zbiór ziemniaków, ale miały też mankament - zostawiały w ziemi za dużo kartofli.

Obszar, który niegdyś był kopany motyką przez dwa tygodnie, dzięki maszynom został skrócony do 3-4 dni. Rozrzucone ziemniaki przez kopaczkę trzeba było jeszcze pozbierać.  

Kopanie ziemniaków, orka i siew

Zobacz też:

Jak dawniej orano

Kopanie ziemniaków

Wykopki

Okrężne po wykopkach

Zwyczaje i obrzędy\zycie codzienne\zajęcia gospodarskie\wykopki

Muzea i skanseny\Radom\muzeum wsi radomskiej