2013-08-11 Chrystus Frasobliwy

Symbolem dawnej polskiej rzeźby ludowej jest postać Jezusa Frasobliwego. Ten motyw także i dzisiaj jest bardzo chętnie podejmowany przez ludowych rzeźbiarzy, których można podpatrzeć przy pracy na festynach w skansenach.

Fot. Archiwum własne

1. Chrystus Frasobliwy - kapliczka w skansenie w Kadzidle

2. Chrystus Frasobliwy - rzeźba w Muzeum Kultury Kurpiowskiej w Ostrołęce

Chrystus Frasobliwy siedzi na kamieniu lub skale, z głową wspartą na jednej lub obu dłoniach. Rozumie ludzkie biedy, martwi się grzesznikami, nie pozostawi jednak ludzi bez opieki i nadziei na zbawienie.

Figury Jezusa Frasobliwego mają wyraz smutnej zadumy i zmęczenia –symbolizują ciężką dolę pańszczyźnianych chłopów; ludzkie uczucia bólu i smutku – tak znane kolejnym pokoleniom.

Podstawowym surowcem dla rzeźbiarzy jest drewno, najlepiej lipowe lub inne liściaste, pozbawione sęków: topola czy olcha.

Do rzeźbienia używa się prostych narzędzi – od noża kozika poprzez siekiery, topory po różnego rodzaju dłuta. Dawniej wykonywali je miejscowi kowale.

Fot. Archiwum własne

Zestaw dłut do rzeźbienia

Dawniej nabywcy rzeźb przywiązywali przede wszystkim wagę do treści wykonanego dzieła tzw. ikonografii, współcześnie zwracają uwagę do precyzji wykonania, np. do kształtu charakterystycznej linii kręgosłupa, starannego ułożenia włosów na plecach, uformowanego ubioru, rysów twarzy.

Niektóre rzeźby mają masywną, mocną bryłę – inne cechuje delikatność.

Fot. Archiwum własne

Kurpiowskie wyobrażenie Jezusa Frasobliwego

Sposób uformowania ubioru zależy nie tylko od umiejętności rzeźbiarza, ale także od miejscowych tradycji.

I tak np. na Podhalu figury obnażonego Chrystusa mają narzucony na ramionach płaszcz królewski w misternie ułożone fałdy. Chrystus w długiej szacie , przywiązany w pasie sznurem – to typ charakterystyczny dla rzeźby z Kurpi.

Fot. Archiwum własne

Formowanie kloca drewnianego

Rzeźbiarz wcina się coraz głębiej w drewno, aż wyrzeźbi postać. Powstają zarysy figury, następnie podczas obróbki wyłaniają się szczegóły postaci.

fot. Archiwum własne

Drążenie w drzewie zarysu postaci Chrystusa Frasobliwego

Oto rady dla tych, którzy chcieliby spróbować swoich sił:

1. Przenieś projekt na drewno - większość rzeźbiarzy zaczyna od narysowania konturu postaci i kilka ważniejszych detali. Następnie wycina kontur widziany z przodu, potem z boku.

2. Zacznij kształtować rzeźbę - tak z grubsza. Włóż klocek do imadła

i wytnij postać piłą lub siekierą.

3. Teraz zacznij modelować swoją rzeźbę mniejszymi drobniejszymi cięciami, używając mniejszych narzędzi.

Rzeźbienie Chrystusa Frasobliwego