2014-02-06 Tkanie krajki

Krajki – cienkie paski i taśmy – były tkane na deseczkach tkackich. Krajki były używane do wykończenia mankietów koszuli, aby się nie wycierały. Służyły też jako naszywane zdobienia i paski. Dzisiaj także można posługiwać się deseczkami do tkania pasków i tasiemek.

Jak to robić – pokazano nam w Muzeum Wsi Słowińskiej w Klukach.

Fot. Archiwum własne

1. Kolorowe krajki

2. Deseczka tkacka

Aby utkać pasek, są potrzebne nam deseczki a także kłębki włóczki lub wełny. Deseczki mają pośrodku przewiercone otworki, tworząc nieparzysty kod naszego wzoru, zaś wzdłuż - są wycięte szczeliny – parzysty kod wzoru.

Fot. Archiwum własne

1. Tkanie na deseczce tkackiej

2. Mocowanie w pasie nitek osnowy

Przez przewiercone otworki i szczeliny przewlekamy nitki osnowy, czyli nitki z kłębka lub wełny. Jeden koniec nitek osnowy mocujemy np. na haczyku zaczepionym o łóżko, a drugim przewiązujemy się w pasie.

Rozpoczynając tkanie, ustawiamy wszystkie nitki w takiej pozycji (manewrując odpowiednio deseczką), aby znalazły się na poziomie dziurek.

Fot. Archiwum własne

1. Podnoszenie deseczki w górę

2. Opuszczanie deseczki w dół

Następnie podnosimy deseczkę do góry. Unoszą się wraz z nią nitki nieparzyste tkwiące w otworkach. Nad parzystymi tworzy się tzw. ziew – czyli przestrzeń przez którą przewlekamy wątek – czyli nitki z kolejnego kłębka – najlepiej zaczepionego o czółenko, aby łatwiej było je przewlekać.

Gdy teraz pociągniemy deseczkę do dołu – ziew tworzy się pod nićmi parzystymi (czyli tymi przewleczonymi przez otworki). Mówimy, że wątek został zamknięty.

Fot. Archiwum własne

1. Deseczki tkackie

2. Warsztat tkacki mieści się w koszyku

Kiedy już utkamy odpowiednią długość naszego paska, przewlekamy wątek przez ziew, ale tak, aby pozostawić pętelkę, przez którą następnie przewlekamy jeszcze raz wątek – podobnie kończymy jak szyjąc igłą z nitką. Odcinamy wątek – nitki włóczki lub wełny.

Deseczka tkacka może być oczywiście bardzo prosta w swoim kształcie. Ale dawniej, chłopcy startujący w konkury do dziewczyny, prześcigali się w ozdabianiu deseczki. Ufali, że tego z nich wybierze, którego deseczka będzie najpiękniejsza.

Jak tkać krajkę na deseczce tkackiej