2014-06-15 Warto mówić gwarą

Pani Ania, która prowadzi Gadki Łowickie w skansenie w Maurzycach, opowiada jak to kiedyś trzeba było się pilnować, ażeby nie mówić gwarą. Były to takie czasy, że albo cię wyśmiano, albo po łapach się dostawało. Jednak czasy się zmieniły. Dzisiaj to już nikogo palcem nie wytyka, że po śląsku czy po łowicku pogada.

Fot. Archiwum własne

Pani Ania w łowickim stroju i łowickiej izbie

Kiedy pewnego dania pani Ania pojechała na Śląsk na warsztaty gwary, jeden z uczestników powiedział jej:

Ano, patrzcie jak to się czasy pozmieniały. Ja jak byłem mały to w domu gadało się gwarą po śląsku, a w szkole nie wolno było tak mówić. Od razu się po łapach dostawało. Raz mnie jeden kolega „pizdnął”, co po śląsku znaczy uderzył, lecę do pani z płaczem: „proszę pani, on mnie pizdnął…” A pani najpierw pizdnęła mnie, a potem jego. Jego za to, że mnie „pizdnął”, a mnie za to, że gwarą gadałem.

Takie to kary cielesne musiał człowiek dostawać, żeby z niego gwarę wykorzenić. I z większości udało się tę gwarę wyplenić.

Ale ja pochodzę z takiej wsi łowickiej, że jeszcze ludzie między sobą tak mówią. Ale jak byłam młodsza i studiowałam w Warszawie, to się musiałam mocno pilnować, żeby tą gwarą nie gadać.

W latach osiemdziesiątych XX wieku jak ktoś gwarą gadał – to był „wsioch”, czyli od razu człowiek drugiej kategorii. No, a przecież nikt nie chce być gorszy. Ja swoją rodzinną tradycję mocno szanowałam, bo naprawdę było co szanować.

Fot. Archiwum własne

Księżaki z dumą noszą stroje łowickie

A teraz… to już tak sobie używam, nie muszę się pilnować, mało tego – jeszcze mi nie raz zapłacą za to, żem sobie po naszemu „pogodom” – śmieje się pani Ania.

Polacy to jest taki naród, że najpierw Wschodem z przymusu musiał się zachwycić, później jak się urwał, to zachwycił się Zachodem, później Unią Europejską, a naszego nie szanował.

Dopiero potem jak ludzie z Polski zaczęli tam wyjeżdżać i zobaczyli, że we Francji, we Włoszech każdy dba o swój region, zwłaszcza o kulturę ludową, to przejrzeli i wreszcie docenili swoje.

O tradycji i gwarze łowickiej