2016-09-28 Jak ocieplano chaty

W skansenie w Olsztynku można było zobaczyć, jak dawniej uczelniano ściany drewnianych chat. Budowane je układając bale jedna na drugim – w narożach zazębiając je między sobą, aby konstrukcja domu się nie zawaliła. Jednak takie ściany nie zapewniały odpowiedniej temperatury w izbach w okresie zimy. Trzeba było je ocieplić.

Fot. Archiwum własne

1. Drewniane ściany

2. Sposób uszczelniania - pokaz w skansenie w Olsztynku

Szpary między balami uszczelniano mchem, odpadami przędzy lnianej lub konopnej. Na Pogórzu Karpackim i w Karpatach uszczelnia się jeszcze do dzisiaj odpowiednio skręcono trawą lub wiórami stolarskimi.

Do uszczelniania służyła także wilgotna glina, którą mieszano z suchym igliwiem, liśćmi, wysuszonym perzem lub słomą (sieczką). Z tak przygotowanego materiału wykonywano tynki w wewnątrz chat.

Fot. Arciwum własne

1. Mech służył do uszczelniania zewnętrznych ścian

2. Gliną wymieszaną z sieczką tynkowano wewnętrzne ściany

3. Aby warstwa gliniana lepiej się trzymała, wbijano kliny w deskę

Potem je bielono na biało lub niebiesko. Dzisiaj tego typu tynki wykorzystuje się dla ozdoby ścian np. przy kominkach.

Gliniany budulec służył też do budowy ścian budynków mieszkalnych i chlewów. Wykonywano szalunek z desek, by następnie kłaść jedną warstwę na drugą do zamierzonej wysokości. Spoistość muru zwiększały gałęzie jałowca, słoma lub kawałki drewna wkładane pomiędzy warstwy gliny.

Ściany gacono (ocieplano) także z zewnątrz. W tym celu wykorzystywano suche igliwie i liście, wysuszony perz lub słomę , które układano grubą warstwą pod okapami chałup na całej wysokości ścian lub tylko do okien.

Warstwę ocieplającego materiału przytrzymywały pionowo ustawione żerdki połączone poprzeczkami lub deskami. Wiosną ocieplenie likwidowano, wykorzystując ją na ściółkę w chlewach.

Jak ocieplano chaty