2013-01-06 Wycinanka kurpiowska

Ażurowa serwetka z papieru – tak można określić gwiazdę, jedną z form kurpiowskich wycinanek. Wśród kilku typów wycinanek, występujących na Kurpiach, właśnie tę wymienia się na pierwszym miejscu. Jak zrobić taką wycinankę, podpatrzyliśmy pracę uznanej wycinankarki, Czesławy Kaczyńskiej.

Fot. Archiwum własne

1. Gwiazda kurpiowska

2. Nożyce do strzyżenia owiec, pod spodem leluja kurpiowska - kolejna z form wycinanek kurpiowskich

Jeśli chcesz spróbować swoich sił, potrzebujesz nożyczki (najlepiej duże do strzyżenia owiec, bo takimi właśnie posługują się wycinankarki) i kolorowy papier, nie za gruby, aby łatwiej było ciąć.

Zanim zaczniesz, zapoznaj się z historią tej wycinanki. Pierwowzorem gwiazdy, zwanej też kółeczkiem, stały się małe kółeczka wycinane z opłatka – u bogatszych lub z papieru – u biedniejszych i zawieszane w znacznej ilości na belce pod sufitem.

Fot. Archiwum własne - wystawa w Muzeum Kurpiowskim w Ostrołęce

1. Kółeczka z opłatka tzw. światy

2. Gwiazda kurpiowska

Po pojawieniu się kolorowego papieru, zaczęto wycinać ażurowe kółeczka i przyczepiać je na ścianach izby. Dzięki temu wycinankarki mogły powiększyć ich średnicę. Dzisiaj dla wytrawnych twórczyń jedynie wielkość papieru jest ograniczeniem dla ich twórczości. Potrafią wycinać ażurowe koła nawet metrowe i większe.

Fot. Archiwum własne

Wycinanki kurpiowskie na ścianie chaty w Zagrodzie w Kadzidle

Przez wiele dziesięcioleci wycinano gwiazdy jako ażurowe serwety. W latach 80.tych – za sprawą twórczyni Apolonii Nowak – pojawiła się nowa forma wycinanki opartej na gwieździe, ale w jej środek wprowadzono figury osób znaczących: papieża, polityków, symbole religijne i państwowe.

Wycinanie gwiazdy zaczyna się od złożenia papieru, niczym chustki i wycięcia koła. Potem składa się go na równych osiem części, a następnie wycina wzory na każdej z nich. Charakterystyczna dla gwiazdy jest jodełka.

Jak wyciąć z papieru gwiazdę kurpiowską