2013-05-17 Zielone Świątki

Ścinanie Kani  tradycyjny rytuał, niegdyś powszechny, a zachowany gdzieniegdzie do dnia dzisiejszego na Kaszubach przypomni w Zielone Świątki zwiedzającym Muzeum we Wdzydzach Kiszewskich.

Od rana będą też wyplatane wieńce z zielonych gałęzi, wspólnie będą majone chałupy, obejścia gospodarcze, krzyże i kapliczki.

Fot. Archiwum muzeum

Majenie kapliczek

Na Kaszubach w Zielone Świątki publicznie dokonywano egzekucji drapieżnego ptaka kani, którego obarczaną winą za wszelkie nieszczęścia dotykające społeczność wiejską. Zobaczenie go lub usłyszenie jego głosu zwiastowało nieszczęście.

W przypadku niemożności jej schwytania mógł być to także gołąb, kura, wrona – obecnie oczywiście stosuje się imitacje ptaka z gliny.

Fot. Archiwum muzeum

Ścinanie Kani

Ten okrutny obrzęd ścinania kani łatwiej zrozumieć, wiedząc, że na Kaszubach w czerwcu zawsze brakowało wody. I za tę suszę obwiniano właśnie kanię.

Była takim kozłem ofiarnym – winna wszelkiemu złu. Trzeba było złożyć ją w ofierze, aby kłopoty minęły. Zabicie kani miało też zapewnić pomyślność i ochronić przed złem.

W zabijaniu kani uczestniczyli wszyscy mieszkańcy wsi. Spośród nich wybierano sędziego, sołtysa, leśniczego, kata i księdza, po czym ptaka obnoszono w procesji po całej wsi.

Leśniczy obwieszczał:

Spraszamy na tego szkodnego ptaszka

Już wam więcej szkody nie będzie robił,

Bo my mu dziś tym miesczem głowę zetniemy

I życie weźmiemy.

Następnie udawano się na plac lub na rozstaje dróg - miejsce egzekucji, gdzie odbywał się sąd nad kanią. Sołtys wymieniał przewinienia, za które winowajczyni musi odpokutować.

Kat ścinał jej głowę.

Widowisko kończyło się wspólną zabawą z muzyką i tańcami.  

Odstraszaniu zła i nieurodzaju służyło też majenie domów. Maj to gałązki brzozy dębu, lipy, grabu i tataraku. Zielone gałęzie są symbolem wiosny, plenności i obfitych zbiorów. Chronią też od czarów, zarazy oraz wszelkiego zła.

Kto nie potrafi odróżnić gałązek poszczególnych drzew, będzie miał okazję nauczyć się rozpoznawać  liście klonu, brzozy, dębu, lipy, grabu i tataraku.

Wspólnie z organizatorami uczestnicy zabawy będą wyplatać wieńce z liści klonu, dębiny, brzozy i polnych kwiatów i zakładać na rogi i kałduny krów, gęsie szyje i karki psów.

Zobacz też:

Ścinanie Kani na Kaszubach http://wiano.eu/article/1039

Ścinanie Kani na Kaszubach http://wiano.eu/article/498

Zielone Świątki na Podlasiu  http://wiano.eu/article/2166

Zielone Świątki Wielkopolskie http://wiano.eu/article/2165

Zabawy zielonoświątkowe http://wiano.eu/article/1050

Chodzenie z Kustem http://wiano.eu/article/1073