2013-07-16 Mielenie na żarnach

Jak dawniej rozcierano mąkę na żarnach, podpatrzyliśmy w skansenie w Kadzidle. Niektórzy gospodarze jeszcze do dzisiaj używają tego sprzętu, aby samodzielnie przygotować sobie mąkę. Chleb z takiej mąki jest najlepszy – twierdzą. 

Mielenie na żarnach było dla młodzieży lekcją historii, ale też zabawą – próbą swoich sił. 

Fot. Archiwum własne

Żarna

Żarna są to w zasadzie dwa płaskie kamienie, między które wsypuje się ziarno. Dolny kamień tzw. leżak jest nieruchomy, górny  (biegun) wprawia się w ruch obrotowy. 

Żerdka – uchwyt ułatwiający obracanie – w zaprezentowanym sprzęcie jest krótka, ale były też długie osadzone w tzw. paprzycy. Jest to taka żelazna belka zakuta w górny ruchomy kamień.

Kamienie były osadzane w drewnianych skrzynkach, także w kłodach. W górnym kamieniu na środku był wyrobiony otwór, przez który wsypywano ziarno. Było ono rozcierane między kamieniami.

Mąka spadała do znajdującej się niżej szuflady lub innego naczynia. Podobnie działały kamienie mielące w młynach i wiatrakach.

Fot. Archiwum własne

1. Przygotowanie z mąki ciasta na chleb

2. Wypieczony chleb

Aby uzyskać mąkę bardzo miałką, trzeba było kilkakrotnie ją mielić. Odpady z mielenia mąki nazywano śrutą, która służyła jako pasza dla zwierząt. 

Muzeum Kultury Kurpiowskiej w Ostrołęce przygotowało pokaz „Ginących zawodów” w skansenie w Kadzidle.

Mielenie w żarnach

Zobacz też:

Jak powstawał chleb http://wiano.eu/article/1714

Żniwa w skansenie http://wiano.eu/article/1171

Proste dania mączne http://wiano.eu/article/992

Magia chleba http://wiano.eu/article/688

Rola chleba http://wiano.eu/article/677

Jak rozpalić piec http://wiano.eu/article/1888