wiano.eu
YouTubeFacebook

2013-09-09 Historia szewstwa

Z historią szewstwa i cholewkarstwa na Dolnym Śląsku można  zapoznać się w Muzeum Etnograficznym we Wrocławiu. Na wystawie „Szewskie pasje” muzeum prezentuje maszyny i przybory pochodzące z początku XX wieku.

 

Prezentuje też twórczość wrocławskiego szewca i rzeźbiarza Zygmunta Trąbczyńskiego.

 

Fot. Archiwum muzeum

1. Zygmunt Trąbczyński przy pracy

2. Zakład Zygmunta Trąbczyńskiego

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Na eksponaty składają się maszyny do szycia skór, prasy do ich klejenia, urządzenia i przybory do produkcji obuwia oraz jego naprawy.

 

Większość pokazywanych przedmiotów pochodzi ze zbiorów Muzeum Etnograficznego we Wrocławiu, które w 2009 roku kupiło, liczącą 150 eksponatów, kolekcję urządzeń i narzędzi szewskich.

 

Fot. Archiwum muzeum

Wyposażenie zakładu szewskiego

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Na wystawie można też zobaczyć narzędzia wypożyczone od wrocławskich rzemieślników-obuwników oraz sztandary, stroje, akcesoria i kroniki dawnego dolnośląskiego cechu skórniczego.

 

Fot. Archiwum muzeum

1. Narzędzia szewskie

2. Forma drewniana do wyrabiania cholewek

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

„Szewskie pasje. Zajęcia skórnicze w czasach najdawniejszych” - fragment tekstu kuratora wystawy Jacka Bohdanowicza:


„Dolny Śląsk już w końcu średniowiecza stał się potęgą w dziedzinie przetwórstwa skór i tę swoją pozycję utrzymał do czasów niemal współczesnych.

 

Pierwsze cechy skupiające skórników (szewców, garbarzy, rymarzy, siodlarzy, pasiarzy, kaletników, miechowników, kuśnierzy i in.) powstały tu już w połowie XIII w. Najszybszy rozwój i zarazem apogeum ich znaczenia oraz wpływów przypadły na wieki XIV i XV.

 

Szewcy stanowili w cechach skórniczych zdecydowanie najliczniejszą grupę zawodową, gdyż to na ich produkty istniało największe zapotrzebowanie.

 

Według materiałów źródłowych w XIV i XV w. środowisko wrocławskich obuwników dzieliło się na szewców właściwych, naprawiaczy i producentów sandałów oraz pantofli.

 

Do pierwszej grupy zaliczano m.in. rzemieślników wytwarzających obuwie z cienkich, barwnych skór oraz z gorszych jakościowo czarnych lub szarych. Przedstawiciele pierwszej kategorii (rzadziej tzw. szewcy czarni), stanowiący elitę obuwniczą, mieli własne jatki, czyli sklepy lub stragany do sprzedaży swoich wyrobów (…).


W związku z fatalnymi warunkami zdrowotnymi pracy, szczególnie w trakcie garbowania skór (praca w wodzie, ryzyko zatrucia i chorób skórnych), w statutach cechowych zawierano szczegółowe zalecenia, zakazy i nakazy dotyczące zasad zachowania higieny, także w czasie wolnym od zajęć.

 

Dotyczyły m.in. schludnego i kompletnego ubioru, obowiązku kąpieli i mycia się, higieny podczas spożywania posiłków, ale także konieczności poprawnego zachowania się czeladników w stosunku do rodziny majstra i klientów.

 

Za kładzenie się do łóżka w obuwiu lub nogawicach, wychodzenie na ulicę boso lub w ubraniu roboczym, siadanie niekompletnie ubranym do posiłku, krojenie chleba lub mięsa nożem do skór groziły surowe kary finansowe.

 

Nie tolerowano nieobyczajnego zachowania się w miejscach publicznych, przeklinania, bójek pomiędzy pracownikami, nawet wymigiwania się od praktyk religijnych”.

 

 

xxx

 

Twórczość Zygmunta Trąbczyńskiego

 

W części poświęconej twórczości Zygmunta Trąbczyńskiego znajduje się ponad 100 rzeźb o tematyce świeckiej i sakralnej.

 

Wśród tych pierwszych na szczególną uwagę zasługuje cykl prac zatytułowany „Droga chleba” oraz rzeźby inspirowane muzyką, z których wiele nagradzanych było na Ogólnopolskich Konkursach na Grafikę i Rzeźbę o Tematyce Muzycznej organizowanych przez Muzeum Okręgowe w Lesznie.

 

 

Zygmunt Trąbczyński urodził się 31 marca 1937 r. w Częstochowie. Szewcami byli jego ojciec, dziadek i stryj, szewstwem zajmował się także starszy brat.

 

W 1960 r. przeniósł się do Wrocławia. Od 1980 r. jest właścicielem zakładu szewskiego przy ul. Łokietka.

 

Za swój najlepszy pod względem zawodowym okres uważa lata 80. XX wieku, kiedy z powodu braku podstawowych artykułów, to na rzemieślnikach i prywatnych producentach spoczął ciężar wypełniania luk w zaopatrzeniu.

 

Aż do lat 90. zajmował się więc wyłącznie wytwarzaniem nowego obuwia. Po 1990 r. musiał rozszerzyć zakres swoich usług także o naprawy.

 

Prawdziwy kryzys rzemiosła nastąpił z chwilą zalania polskiego rynku przez tanie obuwie z Chin.

 

Jeszcze w czasie służby wojskowej, w końcu lat 50., Pan Zygmunt wykonał zupełnie przypadkowo swoją pierwszą rzeźbę. Była to wystrugana w drewnie lipowym postać nagiej dziewczyny w pozie tancerki, z dużym kapeluszem przewieszonym na plecach. Potem nastąpiła długa przerwa.

 

Fot. Archiwum muzeum

Rzeźby Zygmunta Trąbczyńskiego

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

W 2001 roku artysta odbył podróż do Ziemi Świętej, z której przywiózł rzeźbę trzech wielbłądów. Już po powrocie za namową żony postanowił „sprezentować” zwierzętom nieco cienia i wzbogacił rzeźbę o drewniano-skórzane palmy.

 

W ciągu tych ostatnich kilkunastu lat Zygmunt Trąbczyński stworzył ponad 100 rzeźb.

 

Są wśród nich rzeźby o tematyce sakralnej (Pan Jezus Frasobliwy, Pan Jezus Dobry Pasterz, Jezus Zmartwychwstał), przedstawiające przedstawicieli różnych zawodów  (Sędzia, Drwal, Bednarz, Kowal, Kołodziej, Garncarz, Praczka, Kosynier) oraz rzeźby o tematyce muzycznej (Skrzypek na dachu, Harmonista, Niestrudzony lirnik, Emigrant, Muzykant).

 

Wystawa potrwa do 3 listopada 2013 r.

 

Zobacz też:

Warsztat szewski http://wiano.eu/article/1176

Chrystus Frasobliwy http://wiano.eu/article/2215

Rzeźba J. Wrony http://wiano.eu/article/2122

Rzeźba ludowa ptaki http://wiano.eu/article/1929

Rzeźba Eugeniusza Marca http://wiano.eu/article/1913

Rzeźba Andrzeja Kozłowskiego http://wiano.eu/article/1603

 

 

MIEJSCE NA REKLAMďż˝

Artyku�y polecane

Najcz�ciej czytane

do góry

Copyright © 2009 Wiano.eu | Wszelkie prawa zastrzeďż˝one
Tworzenie stron Webton.pl

Firma Skrobisz | ul. Osiedlowa 4 | Zielonki-Wieďż˝ 05-082 | woj. mazowieckie | tel.: 691711233 | e-mail: sklep@wiano.eu | NIP: 5221319263