2014-04-29 Majówka w Łowickim

W długi weekend majowy w skansenie w Maurzycach k. Łowicza będzie można upiec chleb i ciasteczka w tradycyjnym piecu chlebowym. Odbędą się też warsztaty wycinankarskie, garncarskie oraz gwary łowickiej.

Zwiedzający przyjrzą się też elementom łowickiego stroju ludowego oraz wspólnie poszukają w skansenie dzieł sztuki.

Warsztaty piekarnicze weszły już na stałe do programu festynów, organizowanych w Maurzycach. Pierwszy cykl pieczenia odbył się dwa lata temu w ramach projektu „Smak dzieciństwa – pieczywo codzienne i obrzędowe w tradycji regionu łowickiego”, któremu mieliśmy przyjemność patronować.

Projekt przypadł do gustu uczestnikom. Pieczenie pod gołym niebem stało się nie lada atrakcją. Zapach chleba i ciasteczek zwabiał zwiedzających.

Jak lepiej zatem zaprezentować zanikające tradycje wypieku pieczywa codziennego i obrzędowego, a także obiekt muzealny – wolno stojący piec, który pamięta jeszcze okres międzywojenny? Nic przecież tak nie przemawia do człowieka jak powrót do smaków dzieciństwa.

Dla młodego pokolenia własnoręczne rozpalany piec i towarzyszenie przy wygniataniu ciasta jest najlepszym sposobem na poznanie kulinarnego dziedzictwa kulturowego.

W długi weekend majowy ożyją też skansenowskie chaty. Tak jak dawniej zasiądzie za stołem wycinankarka, która będzie wycinać z papieru kolorowe łowickie kogutki, kwiaty, ażury.

Będzie okazja nie tylko poznać technikę wycinania, ale też porównać te współczesne dzieła z dawnymi, zawieszonymi na ścianach i pod sufitem skansenowskich chat.

Fot. Archiwum własne

Wycinanki łowickie w skansenie w Maurzycach

Wycinanki współczesne (wycinankarka Wiesława Wojda)

Obecnie wycinanek nie wieszamy na belkach, pod świętymi obrazami, czy też bezpośrednio na tynkach ścian, tak jak to dawniej robiono. Oprawiamy je w ramki, antyramy, traktujemy je jak prawdziwe obrazy.

Jeszcze wiele osób nie docenia tej sztuki ludowej. A trzeba wielkiego talentu, by operować nożyczkami, tak by z wielu drobnych kawałków powstawały  symetryczne dzieła.

Zazwyczaj na pokazach powstają wycinanki małe – zaledwie niewielki łowicki kogucik, czy łowicki kwiatek. Ale najpiękniejsze powstają w domach wycinankarek – to obrazy robione z wielkich rozmachem, ale też i z wielką cierpliwością. Szczególnie urokliwe są największe np. 0,5 metrowe ażury - kwiaty i koguty łowickie.

W jednej z chat przyjrzymy się wycinankom, w innej zaś przysłuchamy się mowie łowickiej. Nikt już z Księżaków (mieszkańców regionu Łowicza) nie posługuje się na co dzień gwarą, charakterystyczną dla tego regionu.

Fot. Archiwum własne

Po łowicku: Pochwalony jak się mota

Gdyby nie grupa pasjonatów, która zachowała język ojców, być może dzisiaj nie słyszelibyśmy gwary łowickiej. W czasach PRL-u gwara traktowana była jako „wsiowa”, „obciachowa”. Była wyrazem  zacofania. Dzisiaj ta mowa do nas powraca. Staje się chlubą – dziedzictwem regionu.

W życiu dawnej wsi łowickiej nie mogło zabraknąć garncarza. Rodzinne warsztaty garncarskie z wieloletnimi tradycjami praktycznie wymarły.

Zachowało się w regionie łowickim garncarstwo rodziny Konopczyńskich. Niestety, wiele osób nie docenia ręcznie wytoczonego naczynia, porównuje go do fabrycznego wyrobu.

Fot. Archiwum własne

Toczenie naczyń w skansenie

Jest zatem okazja, aby podczas festynu w Maurzycach samodzielnie wytoczyć garnek, poczuć jak pod palcami przesuwa się glina, jak z jej kawałka powstaje nasze małe dzieło. Wtedy zupełnie inaczej spojrzymy na ręcznie wytoczone naczynia. Dostrzeżemy w nich duszę – umiejętności i pracę. 

Fot. Archiwum własne

Tak powstają hafty łowickie - ozdoby koszul, chust i spódnic

Jak się już jest w regionie łowickim nie sposób nie przyjrzeć się, jak byli ubrani Księżacy. A bogate są to stroje, bogate – kolorowe pasiaki, kwiaty ręcznie haftowane, hafty na rękawach i kołnierzach koszul. Haft łowicki nawet dzisiaj jest symbolem regionu.  

Zobacz też:

Smak dzieciństwa

Wyroby piekarnicze

Wesele łowickie

Jak rozpalić piec

Haft łowicki

Gwara łowicka

Skansen w Maurzycach

Łowickie wycinanki

Lepienie z gliny