2014-05-06 Festiwal Korowaja

Korowaj (kołacz) jest ciastem weselnym, które pieczono nowożeńcom tylko raz w życiu. Było to święte ciasto, które w rytualny sposób pieczono, dzielono jak ofiarę.  Piekły go korowajnice - starościny na dzień przed weselem.

Aby przypomnieć te tradycje, gmina Mielnik co roku organizuje Festiwal Korowaja, podczas którego odbywa się konkurs na najlepiej wypieczony i najsmaczniejszy korowaj.

Fot. Archiwum własne

1. Scena amfiteatru

2.3.4 Korowaje konkursowe

Wypiekowi ciasta towarzyszyły ważne rytuały, które miały zagwarantować, że będzie ono udane, wyrośnięte, kształtne i rumiane – bo takie też będzie życie małżeńskie. Natomiast krzywy i popękany – oznaczał małżeńskie niesnaski, kłopoty i choroby.

Przed wypiekiem korowajnice kreśliły znak krzyża nad dzieżą i wypowiadały krótką modlitwę – prośbę o udany wypiek.

W rejonie Mielnika powiadano, że pęknięty oznacza, że życie będzie pęknięte, ale gdzie indziej mówiono, że urodzi się dziewczynka, a jeszcze w innym miejscu, że panna młoda nie dochowała czystości.

Fot. Archiwum własne

Korowaje zgłoszone na konkurs

Korowajnice wyrabiały ciasto z pszennej mąki, mleka, jaj, cukru lub miodu. Kiedy ciasto było już w piecu, korowajnice podskakiwały, klaskały w ręce i uderzały trzonkiem łopaty chlebowej w pochwę, aby wyrosło wysokie i piękne. 

Upieczonego ostrożnie wyjmowały z pieca. Kładły na dzieży i z namaszczeniem przenosiły do izby. Wypiek odbywał się w domu panny młodej. Dzisiaj powiedzielibyśmy, że pieczono go podczas wieczoru panieńskiego.

Fot. Archiwum własne

Obrzęd korowaja w wykonaniu zespołu Krynica

Kiedy starościny zajmowały się pieczeniem ciasta, dziewczęta wiły wianki i koronę ślubną panny młodej – z kwiatów – najczęściej białych różyczek, mirtu, rozmarynu, lawendy lub barwinku oraz koniecznie z ruty, bo wierzono, że roślina ta wzmaga potencję i płodność.

Korowaj jest symbolem bogactwa i płodności, dlatego też  musiał być bogato ozdobiony. Nie lada jest to sztuka, bowiem różnego rodzaju kłosy, szyszki, ptaszki, kwiatki , różyczki były wyrabiane z surowego ciasta i kładzione były na surowe ciasto. Mogły się zapaść w tym cieście.

Trzeba było się spieszyć z ozdabianiem, bo ciasto rosło i efekt mógł być marny – jedne ozdoby mogły być bardziej wyrośnięte, a powinny być równiutkie.

Po upieczeniu korowaja, starannie sprzątano stół, piec oraz izbę. Gospodarze dziękowali za korowaja i częstowali korowajnice kieliszkiem wódki.

Na konkurs korowaja w Mielniku mogą napływać ciasta z całej Polski, a nawet z zagranicy. Festiwal ma charakter międzynarodowy. Komisja ocenia estetykę ciasta, czy dobrze jest wyrośnięte, jak smakuje, czy upieczone jest w zgodzie z tradycją. Potem oceny dokonują uczestnicy Festiwalu, rozkoszując się smakiem korowaja.

Tegoroczny festiwal miał przepiękną oprawę. Odbywał się nad brzegiem Bugu – pięknej rzeki - z zakolami i dzikimi wyspami.

Uczestnicy festiwalu mogli własnoręcznie wykonać wypieki z ciasta drożdżowego i nauczyć się je ozdabiać. Warsztaty wypieku korowaja prowadziło Studenckie Koło Naukowe Etnolingwistów z Uniwersytetu Marii Curie Skłodowskiej.

Fot. Archiwum własne

Warsztaty korowaja

Konkursowi wypieków weselnych towarzyszyły występy zespołów. Na scenie stylizowanej na wnętrze wiejskiej chaty wystąpił m.in. zespół Krynica z Białegostoku, który pokazał obyczaj korowaja weselnego. 

Podczas kiedy uczestnicy festiwalu poznawali tajemnice korowaja, jury wybrało ten najpiękniejszy, najsmaczniej i najlepiej wypieczony. Upiekła go Helena Datczuk z Moszczony Królewskiej.

Fot. Archiwum własne

Korowaj Heleny Datczuk - zwyciężczyni konkursu

Jak zrobić korowaja mielnickiego

Zagnieść ciasto drożdżowe i upiec je, najlepiej, w piecu chlebowym

Składniki:

● 1 kg mąki,
● 10 dag drożdży (przygotować je tak jak na ciasto drożdżowe),
● 5 jaj,
● 0,5 kostki masła,
● 1 szklanka cukru,
● 1 szklanka mleka

Wykonanie:
W ciepłym mleku rozpuścić drożdże. Połączyć z ½ kg mąki. Przykryć ściereczką i poczekać aż masa podwoi swoją objętość. Trzymać w ciepłym miejscu.

Następnie dodajemy masło, cukier lub miód, jajka i resztę mąki.

Ugniatamy, aż ciasto zacznie się odklejać od ręki. Ponownie przykrywamy ściereczką, odstawiamy w ciepłe miejsce i czekamy godzinę aż ciasto wyrośnie.

Po wyrośnięciu nadajemy odpowiedni kształt i szybko je przyozdabiamy z ciasta nieco ściślejszego.

VIII Festiwal Korowaja w Mielniku

Zobacz też:

Korowaj Mielnicki 2013

Korowaj weselny

Wyroby piekarnicze

Magia dzieży i pieca

Rola chleba

Wypiek chleba