2016-08-29 91. skarbów kultury

NASZ PATRONAT. Niezwykłą wystawę, bo 91 skarbów, prezentuje Muzeum Etnograficzne we Wrocławiu. Są to skarby europejskiej kultury m.in. ludzkie wieże w Katalonii, język gwizdów z wyspy Gomera, obchody święta ognia w Pirenejach i nasze Boże Ciało w Łowiczu.

Muzeum przybliża zjawiska kulturowe z 28 krajów, wpisane na Listy światowego dziedzictwa niematerialnego UNESCO lub wymagające pilnej ochrony.  Na te skarby składają się: przekazy ustne, sztuki widowiskowe i tradycje muzyczne, zwyczaje, obyczaje, obchody świąteczne i inne tradycje.

Ekspozycje można zwiedzać od 3 września 2016 r. do 16 lutego 2017 r.

Ekspozycja Skarby europejskiej kultury tradycyjnej ma charakter multimedialny. Złożą się na nią filmy, fotografie i opisy, a jej dopełnieniem będą eksponaty ilustrujące niektóre przedstawione zjawiska.

Będzie można zobaczyć m.in. stroje kobiece z Bułgarii, Węgier i Laponii, ceramikę rumuńską z Horezu, pierniczki z Chorwacji, paszport, dyplom i

różaniec pielgrzyma do Santiago de Compostela.

Fot. Archiwum muzeum

Malarstwo dekoracyjne z Petrykiwki (Ukraina)

Prezentowane zjawiska obejmują różnorodne dziedziny, w tym:

• tradycje muzyczne (muzyka, śpiew i taniec) – zarówno te mało znane, takie jak np.: izopolifonia ludowa z Albanii, taniec na żarze z pd.-wsch. Bułgarii, śpiew Ojkanje i taniec Nijemo Kolo z Dalmacji, taniec rekrutów z Czech, pieśni polifoniczne z Łotwy, taniec Calus z Rumunii, gra na fujarze na Słowacji, „Pieśń Tenorów” z Sardynii, jak i te już spopularyzowane, np.: hiszpańskie flamenco czy portugalskie fado

• obchody karnawałowe – mające miejsce w austriackim Imst, w belgijskich Binche i Aalst, Parada Dzwonników z regionu Kostav w Chorwacji, Święta Busó w Mohaczu na Węgrzech

Fot. Archiwum muzeum

Obchody karnawałowe w Schemenlaufen w Imst w Austrii

• procesje, pochody i misteria – procesja Przenajświętszej Krwi w Brugii (Belgia), wiosenna procesja Królów i Królowych w Gorjani w Chorwacji, Patum w Berga w Hiszpanii, chodzenie po kolędzie w Rumunii i Mołdawii

Fot. Archiwum muzeum

Wiosenna procesja królów

• rzemiosło i sztuka – wyrób drewnianych zabawek dla dzieci oraz pierników w Chorwacji, koronki z Cypru, gobeliny i koronki klockowe z Francji, krzyże drewniane z Litwy, ceramika z Horezu w Rumunii, malarstwo z Petrykiwki na Ukrainie, haft Matyó na Węgrzech, lutnictwo z Cremony (Włochy)

• przestrzeń kulturowa jednej społeczności – Kihnu z Estonii, Suiti z Łotwy, Laponia

• inne różnorodne zjawiska – między innymi: konny połów krewetek w Belgii, język gwizdów z Wyspy Gomera (Wyspy Kanaryjskie – Hiszpania), ludzkie wieże w Katalonii, obchody święta ognia w Pirenejach, Hiszpańska Szkoła Jazdy Konnej w Wiedniu, doroczny jarmark zimowy i targ bydła w Sain-Lievens-Houtem (Belgia)

Fot. Archiwum muzeum

Język gwizdany z Wyspy Gomera

• obejmujące swoim zasięgiem większy obszar – dieta śródziemnomorska, sokolnictwo

Ważną częścią wystawy jest prezentacja zjawisk, które zostały wpisane na polską Krajową listę niematerialnego dziedzictwa kulturowego, a tym samym – po dopełnieniu niezbędnej procedury – mogą być skierowane, jako polskie kandydatury do rozpatrzenia przez Komitet UNESCO w celu ewentualnego wpisu na listy światowe.

Pierwszych wpisów na Krajową listę niematerialnego dziedzictwa dokonano w 2014 r. Obecnie jest to 17 zjawisk.

Fot. Archiwum muzeum

1. Gra na Kozie (arch. z Narodowego Instytutu Dziedzictwa)

2. Pochód Lajkonika (fot. Andrzej Janikowski)

Według kolejności zgłoszeń są to:

● rusznikarstwo artystyczne i historyczne – wyroby według tradycyjnej szkoły cieszyńskiej

● szopkarstwo krakowskie 

● pochód Lajkonika 

● flisackie tradycje w Ulanowie 

● procesja Bożego Ciała w Łowiczu 

● język esperanto jako nośnik kultury esperanckiej

● umiejętność wytwarzania instrumentu i praktyka gry na kozie (dudach podhalańskich)

● hafciarstwo kaszubskie szkoły żukowskiej

● sokolnictwo – żywa tradycja

● polskie tańce narodowe – polonez, mazur, kujawiak, oberek, krakowiak

● uroczystości odpustowe ku czci św. Rocha z błogosławieństwem zwierząt w Mikstacie

● tradycyjna technika ludwisarska stosowana w ludwisarni Felczyńskich w Taciszowie

● przywołówki dyngusowe w Szymborzu

● gwara warmińska jako nośnik tradycji ustnych

● bartnictwo

● żywiecko-suskie zabawkarstwo

● wiedza i umiejętności wykonywania oraz współczesnego użytkowania pereborów

Kuratorem wystawy   jest Hanna Golla.

Podczas prezentowania wystawy Skarby europejskiej kultury tradycyjnej będzie można obejrzeć również dwie inne ekspozycje poświęcone niematerialnemu dziedzictwu:
- Ceramika z Horezu – wystawa planszowa z Rumuńskiego Instytutu Kultury w Warszawie, 3.09 – 30.11.2016
- Szopki krakowskie z Muzeum Historycznego Miasta Krakowa, 9.12.2016 – 29.01.2017.

Wystawa pod patronatem honorowym Polskiego Komitetu do spraw UNESCO oraz Narodowego Instytutu Dziedzictwa.

Zobacz też:

Boże Ciało w Łowiczu

Zwyczaje i obrzędy\Boże Ciało

Haft kaszubski

Barcie i bartnicy

Przywoływki dyngusowe

Tańce ludowe - oberek

Tańce ludowe - mazurek

Szopki krakowskie

Ośrodki zabawkarskie