2013-07-16 Obróbka lnu

Len – roślina niczym złoto. Z niej bowiem otrzymuje się wytrzymałe włókno, z którego tkaczka tka płótno na pościel, obrusy, serwetki, ścierki czy ręczniki, zaś z nasion tłoczy się olej.

Dawniej na Kurpiach w październiku po wykopkach było słychać po lasach stukot cierlic, oddzielających paździerze(zdrewniałe łodygi) od włókna.

Właśnie od słowa paździerze pochodzi nazwa miesiąca.

Len jest roślinką o pięknych delikatnych, błękitnych, różowoniebieskich lub białych kwiatkach. Kwitnie w lipcu i sierpniu. Owocem jest pięciokomorowa torebka, zawierająca kilka nasion zwanych siemieniem lnianym. To właśnie z tych nasionek wytłacza się olej.

Fot. Archiwum własne

1. Kwitnący len

2. Wysuszony len z torebkami nasion

Len jest rwany, nie koszony. Poddany specjalnej obróbce: suszeniu, moczeniu, międleniu, czesaniu – słowem oddzielaniu paździerzy od włókna uzyskuje się surowiec, z którego potem na kołowrotku prząśniczka tka cienką nić.

Jak to ze lnem było na Kurpiach opowiadają twórcy ludowi podczas czerwcowych spotkań Ginących zawodów w zagrodzie w Kadzidle. Nie tylko dzieci chętnie się tej obróbce przyglądały.

Fot. Archiwum własne

Proces obróbki lnu

1. Wądół do suszenia lnu

2. Okrąglaki, na których wykładano len

3. Suszenie lnu

4. Cierlica do łamania paździerzy

5. Klepanie lnu

6. Grzebienie do wyczesywania lnu

Ogromną zaletą takich pokazów jest możliwość własnoręcznej obróbki lnu – tak jak pisała o tym Maria Konopnicka: złą paździerz obić trzeba z łodygi…. Do trzeciej skóry len obić trzeba i kijem go wyłamać, żeby do włókna się dostać, aby potem włókno lniane prząść i na płótno tkać.

Jak to ze lnem na Kurpiach było