2015-03-26 Wielkanoc na Śląsku

Muzeum „Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie” podczas imprezy plenerowej „Wielkanoc na Śląsku” 29 marca pokaże zwyczaje wiosenne i wielkanocne.

Skansen w tym dniu odwiedzą barwni, wilamowscy Śmiergustincy, którzy przedstawią jedną z ciekawszych tradycji folklorystycznych, nierozerwalnie związaną z Lanym Poniedziałkiem.

Fot. Archiwum muzeum

1. Śmiergustincy

2. Lany Poniedziałek

Już w niedzielę wielkanocną wieczorem spotykają się młodzieńcy w śmierguśnickim przebraniu. Chodzą od domu do domu – do wszystkich dziewczyn z graniem i z wielkim hałasem.

Tam w zamian otrzymują ciasto i wino.

Śmierguśnicy chodzą do dziewczyn całą noc. Nie mogą opuścić żadnego domu, bo by się dziewczyna obraziła. W lany poniedziałek oblewają dziewczęta, niektórzy z nich chcą je nawet całować.

Tradycja "śmierguśników", czyli przebranych młodzieńców, sięga już dwustu lat. W regionie najhuczniej Lany Poniedziałek obchodzony jest w Wilamowicach.

Organizatorzy opowiedzą m.in. o Turkach, czyli wielkanocnych strażach grobowych, zwyczaju „ pękania skał „ , „ faklach „ i wielkopiątkowym obmywaniu.

Nazwa Turki lub Armia Turecka odnoszą się do wielkanocnej straży grobowej. Po zwycięstwie po odsieczy wiedeńskiej króla Jana III Sobieskiego w 1683 r. wraz z polskim wojskiem przybyli tureccy jeńcy w bogatych orientalnych mundurach.

Żołnierze, przebrani w tureckie stroje, stanęli jako straż przy grobie Jezusa Chrystusa w podzięce za zachowane zdrowie i życie. Mówi się, że powrócili do rodzinnych miejscowości podczas uroczystości Wielkiego Piątku. Tamto wydarzenie dało początek długiej tradycji Turków – straży wielkanocnych grobowych. Więcej o Turkach http://www.wielkanocne-straze-grobowe.rzeszow.pl/

Fot. Archiwum muzeum etnograficzne Rzeszów

Straże wielkanocne grobowe

Zwiedzający usłyszą o „ passze żydów i Wielkanocy chrześcijan, czyli słów kilka o rachunku czasu”. Dowiedzą się, co kryje się pod kolorami kroszonek i jak dawniej szykowano się do tego święta.

Uczestnicy wspólnie wykonają Marzannę, a potem spalą ją w ogniskach.

Na gości czekają warsztaty bibułkarskie, warsztaty wykonywania jajek metodą batiku, a na najmłodszych tradycyjnie zabawa „ szukanie zajączka".

Koła Gospodyń Wiejskich i skansenowska karczma przygotują dania goszczące na świątecznych stołach. Nie zabraknie też tradycyjnego jarmarku.

Zobacz też:

Wielkanoc na Mazowszu

Dyngus Przywoływki