Pobierz MP3
- Starej babie młodego się zachciało
- Piosenka dziecięca Sikoreczka pstra
Konkurs na pamiątkę czytaj
Festiwal Czango czytaj- Kujawiak od Bachorzy
Od Kujaw po Bałtyk czytaj - Kolęda Hej w dzien narodzenia
Kolędy Podkarpacia czytaj
Partnerzy
Kontakt
2015-08-12 Lira korbowa
Zapomniany przez lata instrument - lira korbowa - przeżywa obecnie swój renesans. Działają pracownie lutnicze wykonujące kopie instrumentów ze zbiorów muzealnych. Liry używają muzycy folkowi, ale też i przedstawiciele innych gatunków.
Fot. Archiwum własne
Lira korbowa
Lira korbowa jest specyficznym instrumentem. W najprostszej wersji przypomina skrzynkę z korbą. Podobna jest do skrzypiec, w których struny skraca się klawiszami, a smyczek jest zastąpiony trącym o struny kołem poruszanym korbą.
Jej brzmienie to taki „ciągnący” dźwięk, współgrający z charakterem wykonywanych utworów.
Do lat 30-tych XX wieku można było spotkać wędrownych lirników śpiewających nabożne pieśni w czasie rozmaitych świąt, odpustów czy po prostu na ulicy.
Przed drugą wojną światową na znajdujących się w granicach państwa polskiego ziemiach ukraińskich i białoruskich lirnicy nawiedzali miejsca kultu chrześcijańskiego, wsie i miasta, śpiewając stare pieśni nabożne i dumy, grali też niekiedy na wiejskich ukraińskich weselach.
Po drugiej wojnie światowej tradycyjna praktyka lirnicza przetrwała jeszcze na Ukrainie. Na Polesiu, Wołyniu, Huculszczyznie, Podolu do końca lat sześćdziesiątych, a wyjątkowo już tylko do siedemdziesiątych czy nawet osiemdziesiątych można było spotkać ostatnich lirników.
W naszych czasach grają na lirze w zasadzie już tylko miłośnicy tradycji czy wręcz samego instrumentu.
Opisy liry korbowej znalazły się m.in. w dziełach Oskara Kolberga, największego folklorysty i etnografa XIX wiecznej Europy. W niektórych tomach jego Ludu i Obrazów etnograficznych znaleźć można dłuższe lub krótsze wzmianki na temat liry, mimo że instrumenty muzyczne nie byty przez niego traktowane jako odrębny przedmiot badań.
W swoich tomach zapisywał pieśni (w większości z melodiami) oznaczając je jako “dziadowskie”.
Pieśni dziadowskie
1.
Był król na łowach
jeździł po borach.
W trąby grają
psy szczekają.
A w tem jeleń z oboczy
z złotym rogiem wyskoczy.
Król naciągnie cięciwy,
pada jeleń nieżywy
na borach.
Król wesoło zakrzyczy,
rwą się kundle ze smyczy.
Biegną strzelcy na łowach,
po borach, po borach
na łowach.
w końcu rogu złotego
obraz syna Bożego.
W koło wielka jasność,
taka była zacność
obrazu świętego.
Wszyscy się zbiegli,
razem poklękali.
I na górzej na onej,
na górze zielonej
klasztor budowali.
Tam w organy grają,
ludzie się schadzają,
nabożnie śpiewają.
II.
1. Wszystkać to moja nadzieja - w tej torbie skórzanej
com ją po ojcu - z dziada powołany.
Jak ja se do niej zasiędę
i głosu swego dobędę
wnet ją napełnię.
2. A ja jak przyjdę pod kościół, siędę na cmentarzu,
toć ja sobie pieśń zaśpiewam o świętym Łazarzu.
Kobieciny się zbliżają,
chleba, sera, dodawają
aż torba pęka.
3. A jak-ci już po odpuście, dziad kościół zamyka,
Księża se wino spijają, chłop gorzałkę łyka,
I jać też muszę czemprędzej
zanieść z pół torby pieniędzy
do swojej Kasi.
4. A witajże mój Jędraszku, serduszko cię wita!
jedną ręką go za szyję, drugą torbę chwyta.
Będziesz-ci pił gorzałeczkę,
albo też piwa szklaneczkę,
a mój Jędraszku!
5. Uraczyłaś mnie Kasieńku, pójdę spać pod szopę,
weź ty pszennej mąki kwartę i wbij jajek kopę.
Białka na stronę odrzucaj,
żółtka z pszenną mąką skłócaj,
włóż w garczek masła.
6. A jak-ci ich wygnieciesz, obracaj na rożnie,
ażeby co nie zleciało, obracaj ostrożnie.
Jedną ręką obracając,
drugą ręką polewając
aż się upiecze.
7. A jak-ci ja się wyspaie, będziemy pożywać,
z winkiem, z piwkiem, z gorzałeczką, bym mógł dobrze śpiewać.
Wszystko to Opatrzność boska,
niech żyje pieczeń dziadowska
i torba moja.
Zobacz też:
Artyku�y polecane
- Tłusty czwartek
dodano: 2012-02-15 | ( komentarzy: 0 ) - Kujawskie zapusty
dodano: 2014-03-07 | ( komentarzy: 0 ) - Grupy zapustne
dodano: 2015-02-01 | ( komentarzy: 0 ) - Ceramika bolimowska
dodano: 2015-07-23 | ( komentarzy: 0 ) - Ścinanie Śmierci
dodano: 2012-02-23 | ( komentarzy: 0 )
Najcz�ciej czytane
- Kwiaty z bibuły
dodano: 2013-01-07 | ( komentarzy: 0 ) - Kwiaty z bibuły
dodano: 2011-05-18 | ( komentarzy: 0 ) - Przepis na krochmal
dodano: 2010-01-10 | ( komentarzy: 3 ) - Jak zrobić beczkę
dodano: 2012-09-17 | ( komentarzy: 0 ) - Wieniec dożynkowy
dodano: 2012-07-29 | ( komentarzy: 0 )