Pobierz MP3
- Piosenka dziecięca Sikoreczka pstra
Konkurs na pamiątkę czytaj - Starej babie młodego się zachciało
Festiwal Czango czytaj- Kujawiak od Bachorzy
Od Kujaw po Bałtyk czytaj - Kolęda Hej w dzien narodzenia
Kolędy Podkarpacia czytaj
Partnerzy
Kontakt
2012-12-05 Ozdoby świąteczne
Idą święta. Czas stroić choinki – pod takim hasłem Muzeum Kultury Kurpiowskiej w Ostrołęce organizuje 16 grudnia imprezę, podczas której uczestnicy wspólnie z twórcami kurpiowskimi stworzą niepowtarzalne ozdoby świąteczne: łańcuchy, bombki, gwiazdki, światy z opłatków. Upieką też „byśki”, „nowe latka” – figurki obrzędowe z ciasta.
Fot. Archiwum własne
Choinka w muzuem w Ostrołęce
Inspirację do tej twórczości przynosi wystawa „Nim rozbłyśnie pierwsza gwiazdka”, którą można oglądać do 20 stycznia. Adresatem są przede wszystkim dzieci, a także ci, którzy chcą sobie przypomnieć okres Adwentu na Kurpiach, czy poznać kulturę kurpiowską.
Tu, na tym terenie, papierowe dekoracje zdobiły nie tylko choinkę. Ubarwiały również wnętrze chaty. Świąteczną izbę przyozdabiano jednokolorowymi wycinankami: gwiazdami, lelujami, ale były też wielobarwne ptaki, koguty, drzewka z kolorowymi kwiatkami.
Ciekawe też są scenki z życia, gdzie postacie zwierząt i ludzi komponowano z drzewkami – symbolami lasu. U sufitu wisiał pająk – wielobarwne, długie i skręcone lekko wstęgi krepiny, które rozchodziły się od środka sufitu ku wszystkim ścianom, a zakończenia wstęg miały jeszcze dodatkowy barwny kwiatek.
Fot. Archiwum własne
1. Pająk - wystawa w muzeum w Ostrołęce
2. Okno zaaranżowanej chaty kurpiowskiej - fragment wystawy w muzeum w Ostrołęce
Nad świętym kątem, przyozdobionym kwiatami z bibuły, Kurpianki wieszały kierec – forma zbliżona do żyrandola. Lekkie konstrukcje wykonane z kawałeczków słomy i bibuły obracały się pod wpływem ruchu powietrza.
Fot. Archiwum własne
1. Święty kąt w chacie kurpiowskiej - fragment wystawy w Muzeum w Ostrołęce
2. Kierce - fragment wystawy w muzeum w Ostrołęce
3. Budowanie kierca z archiwum muzeum w Ostrołęce
Z bibuły wykonywano też płaskie bukiety (na listewkach) konstrukcje z wieloma bardzo barwnymi i różnorodnymi kwiatkami. Bukiety umieszczano zwykle parami na ołtarzykach domowych, po obu stronach świętej figury.
Fot. Archiwum własne
Bukiety z bibuły - fragment wystawy w muzeum w Ostrołęce
Wzmożone przygotowania do Świąt Bożego Narodzenia rozpoczynały się już od św. Łucji czyli 13 grudnia. Mężczyźni włączali się w szorowanie i bielenie ścian w izbach. Kobiety i dzieci zaczynały przygotowywać papierowe ozdoby chat. Pod sufitem wieszano też opłatki w formie kul, kół i półksiężyców tzw. światy, które miały gwarantować pomyślność, szczęście i dobrobyt.
Fot. Archiwum własne
Światy z opłatka - wystawa w muzeum w Ostrołęce
Przygotowania do świąt Bożego Narodzenia wiążą się też z pracami gospodarskimi i kulinariami. Trzeba było uprać, uprasować lub też wymaglować bieliznę, wyszorować meble, aby było czysto i pięknie.
Dzieci, uczestniczące w zajęciach, mogą się więc przyjrzeć na czym polega maglowanie, jak wyglądało dawniej żelazko, i czy ono miało rzeczywiście duszę.
Fot. Archiwum własne - wystawa w muzeum w Ostrołęce
1. Prasowanie
2. Maglowanie
Mogą również przesiać mąkę przez sito, podpatrzeć jak dawniej pieczono chleb na święta. Mogą również samodzielnie wykonać „byśki” i „nowe latka”.
Fot. Archiwum własne
"Byśki" i "Nowe latko" - ciasto przed upieczeniem
"Nowe latko" to krążek – wałeczek ciasta z umieszczonymi na nim figurkami drobiu – gęsi, kurek, kaczek, a w środku krążka wstawiano postać pastuszka. Krąg miał znaczenie magiczne, zabezpieczał wszystko co jest w jego obrębie, a tym bardziej symbole życia i płodności – ptaki.
„Byśki” zaś były to pojedyncze figurki zwierząt, a raczej ich wyobrażenia. „Byśki” przedstawiały zwierzęta leśne - przede wszystkim jelenie, sarny, zające, czasami wiewiórki, jak również domowe – konie, krowy, woły, barany, owce, kozy, niekiedy pojedyncze figury ptactwa.
Figurki zawieszano na nitce pod sufitem przy ołtarzyku domowym i wisiały tam do następnego roku lub też dawano dzieciom do zabawy, a potem do zjedzenia.
Zobacz też:
"Byśki" i "Nowe latka" http://wiano.eu/article/1339
Do I wojny światowej do wysprzątanej i udekorowanej chaty wstawiano w rogu izby snop zboża. Podobnie jak potem choinkę przyozdabiano ozdobami z bibuły, z opłatka, wstążeczkami, jabłkami i orzechami.
Jabłko było symbolem zdrowia, siły, urody, dobrobytu, a orzechy – wytrwałości i mądrości. Sam zaś snop symbolizował gospodarkę rolną i miał spowodować dobre plony w nadchodzącym roku.
Na Kurpiach, podobnie jak w innych regionach, na stole wigilijnym nie było za bogato. Podawano kapustę z grzybami lub grochem, zupy owocowe z leśnych gruszek, kluski z makiem, śledzie w oleju podawane z kartoflami, kaszę jęczmienną z mlekiem makowym.
Zobacz też:
Rybnik - Boże Narodzenie http://wiano.eu/article/1949
Śląska wilijo http://wiano.eu/article/1946
Pieczywo obrzędowe http://wiano.eu/article/696
Święta na Podlasiu http://wiano.eu/article/1412
Święta w Radomskiem http://wiano.eu/article/744
Święta na Mazowszu http://wiano.eu/article/708
Święta na Warmii http://wiano.eu/article/136
Wigilia u Dolinian http://wiano.eu/article/1351
Wigilia na Kujawach http://wiano.eu/article/1346
Artyku�y polecane
- Grupy zapustne
dodano: 2015-02-01 | ( komentarzy: 0 ) - Kujawskie zapusty
dodano: 2014-03-07 | ( komentarzy: 0 ) - Ścinanie Śmierci
dodano: 2012-02-23 | ( komentarzy: 0 ) - Tłusty czwartek
dodano: 2012-02-15 | ( komentarzy: 0 ) - Ceramika bolimowska
dodano: 2015-07-23 | ( komentarzy: 0 )
Najcz�ciej czytane
- Kwiaty z bibuły
dodano: 2013-01-07 | ( komentarzy: 0 ) - Kwiaty z bibuły
dodano: 2011-05-18 | ( komentarzy: 0 ) - Przepis na krochmal
dodano: 2010-01-10 | ( komentarzy: 3 ) - Jak zrobić beczkę
dodano: 2012-09-17 | ( komentarzy: 0 ) - Wieniec dożynkowy
dodano: 2012-07-29 | ( komentarzy: 0 )