2014-06-07 Zielone Świątki

W Zielone Świątki palono na Podlasiu ogniska, które miały strzec obsiane pola przed czarownicami. Wierzono bowiem, że potrafią one stosując różnego rodzaju magiczne praktyki wpłynąć na nieurodzaj. 

W Białostockim Muzeum Wsi zostaną 8 czerwca odtworzone dwa zwyczaje związane z Zielonymi Świątkami, tj. Chodzenie z królewną oraz Wodzenie kusta.

 Fot. Archiwum muzeum

1. Chodzenie z królewną

2. Wodzenie kusta

CHODZENIE Z KRÓLEWNĄ

Na Podlasiu zwyczaj ten znany był w okolicach Tykocina. W dzień Zielonych Świątek zbierały się poza wsią, przy ognisku dziewczęta, które spośród siebie wybierały najładniejszą nazywaną „królewną”.

Ubrana w długą, białą sukienkę, przystrojona w uplecione z kwiatów wieńce była prowadzona przez pozostałe dziewczyny wzdłuż granicy wioskowych pól, a następnie do wsi.

Tam zachodziły kolejno do domów, śpiewając pieśni, za które otrzymywały datki w formie pożywienia, np. jajek, pierogów mięsa. Z zebranego poczęstunku organizowano w karczmie ucztę, na którą przychodzili także kawalerowie.

WODZENIE KUSTA

Kustem według tradycji zostawała młoda dziewczyna, jeszcze nie mężatka. Kobiety ubierały ją w liście klonu, niekiedy też brzozy i tataraku tak, by całkowicie ją zasłonić. Miała bowiem wyglądać jak zielony krzak (kust).

Tak przystrojoną dziewczynę prowadzono przez wieś, odwiedzając kolejnych gospodarzy.Kobiety śpiewały pieśni, życząc udanych plonów i prosząc o niewielki datek dla kusta, by wróżba się spełniła. Gospodarze obdarowywali orszak  pieniędzmi, chlebem, solą, jajkami, wódką.

„Zielone Świątki” - to już kolejna impreza związana z obchodami tego ludowego święta, sięgającego tradycjami czasów przedchrześcijańskich.

Kult odrodzonej po zimie przyrody, ponowna możliwość wypasu zwierząt na zielonych łąkach, ochrona upraw i zwierząt hodowlanych, to najważniejsze z przyczyn, dla których ludzie świętowali i wciąż świętują.

Najważniejszym atrybutem Zielonych Świątek były gałęzie, którymi strojono domy i budynki gospodarskie, ogrodzenia oraz bramy.

Powszechnym zwyczajem było ich zatykanie w strzechę czy też w ściany budynku mieszkalnego, rzadziej rozrzucano gałęzie po podwórku. Przy drzwiach ustawiano młode drzewka brzozowe, przez Słowian uznawane za święte.

Wewnątrz domu dekorowano drzwi, okna, obrazy i ikony. Używano do tego także tataraku, głównie ze względu na jego aromatyczny zapach.

Zielone Świątki były jeszcze do niedawna najważniejszym świętem dla pasterzy. Udekorowane wiankami z brzozy i polnych kwiatów zwierzęta, pędzono przez wieś, do zagród, a gospodarze wręczali pastuchom datki.

Zobacz też:

Majenie wołów

Zielone Świątki

Kartki zielonoświątkowe

Królowa pasterzy

Ścinanie kani

Chodzenie z królewną

Korowód smolarzy

Chodzenie z kustem

Wołowe wesele