2015-01-30 Osadnicy dolnośląscy

Muzeum Etnograficzne we Wrocławiu przygotowało cykl filmów prezentujących powojenne osadnictwo na Dolnym Śląsku. Składa się na niego 15 dokumentów poświęconych takim grupom jak: Ormianie, Tatarzy, Ukraińcy, Karaimi, Łemkowie, Romowie, Grecy, Żydzi, Niemcy, polscy reemigranci z Bukowiny rumuńskiej, z Bośni jugosłowiańskiej, z Francji oraz osadnicy z dawnych Kresów i innych ziem przedwojennej Rzeczpospolitej.

Projekt nawiązuje do słynnego dzieła Oskara Kolberga „Lud, jego zwyczaje…”.

Fot. Archiwum muzeum

1. Łemkowe

2. Niemcy

 W 2014 r. obchodzona była 200. rocznica urodzin Oskara Kolberga (1814-1890) – folklorysty, kompozytora, autora serii monografii regionalnych wydawanych od 1865 r. pod wspólnym tytułem „Lud, jego zwyczaje, sposób życia, mowa, podania, przysłowia, obrzędy, gusła, zabawy, muzyka i tańce”.

To monumentalne dzieło ostatecznie zamknęło się imponującą liczbą 30 tysięcy stron druku, zamieszczonych w ponad 80 tomach; z czego znaczną część wydawano już po śmierci badacza.

W związku z tym szczególnym dla polskiej etnografii jubileuszem, Muzeum Etnograficzne we Wrocławiu zrealizowało projekt "Dolny Śląsk. Lud, jego zwyczaje, sposób życia, pieśni, muzyka i tańce...", który zakłada opracowanie tomu poświęconego powojennemu osadnictwu na Dolnym Śląsku.

Fot. Archiwum muzeum

Żydzi

Region ten obejmuje ziemie przyłączone do Polski po II wojnie światowej, a zatem - z oczywistych powodów – w dziele Oskara Kolberga uwzględniony został wyłącznie fragmentarycznie.

Realizację tego zadania zaplanowano w nowoczesnej, ale zainspirowanej ideą Oskara Kolberga, formie zapisu filmowego.

Przedstawiciele wszystkich grup osadniczych (w tym mniejszości narodowych i etnicznych) oraz pozostałej na tym terenie polskiej i niemieckiej ludności autochtonicznej opowiadają o własnych doświadczeniach życiowych, a także o swojej kulturze. Jednocześnie wskazują na zmiany, jakim ona podlegała w wyniku migracji i adaptacji do nowego środowiska.

Poza indywidualnymi opowieściami, wzbogaconymi fotografiami i dokumentami, w filmach znajdą się także rejestracje występów zespołów folklorystycznych.

Tym samym autorzy projektu nawiązują do badawczych wskazań Oskara Kolberga, który dokumentując z dużą uwagą wszelkie przejawy folkloru muzycznego zwykł nawet mawiać, że „narody trwają, póki śpiewają”.
 
Do grudnia 2014 powstało 15 czterdziestominutowych filmów, które następnie zostały nagrane na płyty i nieodpłatnie zostaną przekazane do gimnazjów Dolnego Śląska oraz umieszczone na stronie internetowej Muzeum Etnograficznego.

Program prezentacji:

23 stycznia, godz. 18.00
„Grecy i Macedończycy”
„Karaimi”

7 lutego, godz. 18.00
„Żydzi”

20 lutego, godz. 18.00
„Niemcy”
„Polscy reemigranci z Francji”

6 marca, godz. 18.00
„Polscy reemigranci z Bukowiny rumuńskiej”
„Ukraińcy”

20 marca, godz. 18.00
„Romowie”

27 marca, godz. 18.00
„Tatarzy”
„Kresowiacy – Wileńszczyzna”

10 kwietnia, godz. 18.00
„Kresowiacy – Lwowskie, Tarnopolskie, Stanisławowskie…”
„Przybyli tu z różnych stron – Podhale, Kieleckie, Lubelszczyzna, Rzeszowskie…”

24 kwietnia, godz. 18.00
„Polscy reemigranci z Bośni”,
„Łemkowie”

16 maja (w programie Nocy Muzeów)
„Ormianie

Projekt „Dolny Śląsk. Lud, jego zwyczaje, sposób życia, pieśni, muzyka i tańce…” dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach programu „Kolberg 2014 – Promesa”, realizowanego przez Instytut Muzyki i Tańca.

Zobacz też:
Polska wielu kultur

Mam jo skarb

Mieszanka kultur

Żydzi na Pomorzu

Kultura Ormian

Tułaczka Kresowian

Losy dworów polskich

Zagłada ziemiaństwa

Żydzi na Śląsku